Than hoạt tính thường được sử dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp, nông nghiệp, y tế, môi trường với khả năng lọc nước, lọc không khí và xử lý mùi. Vậy than hoạt tính là gì? Than hoạt tính có tác dụng gì? Hãy cùng tìm hiểu cụ thể hơn trong bài viết dưới đây.
Than hoạt tính là gì?
Nhiều người vẫn thường thắc mắc than hoạt tính là gì, sau đó lên mạng tìm kiếm những từ khóa liên quan tới nó như: “than hoạt tính dùng được bao lâu”; “uống than hoạt tính có tác dụng gì”; “mặt nạ than hoạt tính có tác dụng gì”; “than hoạt tính bao nhiêu tiền”. Trên thực tế, than hoạt tính là một dạng của carbon, được xử lý để tạo ra những lỗ rỗng thể tích nhỏ nhằm tăng diện tích bề mặt cho việc hấp phụ hoặc phản ứng hóa học.
Than hoạt tính thường thu từ than củi hoặc than sinh học. Những loại thu được từ than đá hay cốc thì được gọi là than đá hoạt tính hoặc cốc hoạt tính. Ngoài ra, than hoạt tính cũng được chế biến thành nhiều dạng, bao gồm dạng hạt, dạng bột, dạng ống, dạng viên nén,… tùy mục đích sử dụng.
Than hoạt tính được chế tạo từ gỗ và than đá thường có giá thành thấp, còn từ xơ dừa hay vỏ trái cây thì sẽ có giá thành cao hơn và chất lượng cũng tốt hơn. Chất thải của quá trình chế tạo than hoạt tính dễ dàng được tiêu hủy bằng phương pháp đốt. Nếu như các chất đã được lọc là những kim loại nặng thì việc thu hồi lại từ tro đốt cũng rất dễ.
Đồng thời, phần lớn than hoạt tính có mặt trong đời sống hiện nay đều làm bằng cách đốt cháy thân cây rồi phun nước lên thân cây đang cháy (loại này có tên khác là than hoa) hoặc nung thân gỗ trong môi trường yếm khí.
Than hoạt tính có tác dụng gì?
Ứng dụng trong công nghiệp
Nếu thắc mắc than hoạt tính có tác dụng gì, thì chắc chắn bạn phải tìm hiểu một ứng dụng cực hay ho của than hoạt tính trong công nghiệp là xử lý kim loại cuối (hay còn gọi là tinh chế dung dịch mạ điện) nhằm loại bỏ những tạp chất không cần thiết và trả lại hiệu suất mạ về mức độ mong muốn.
Ứng dụng trong y tế
Than hoạt tính được sử dụng để xử lý chất độc. Những viên than hoạt tính còn được dùng ở nhiều quốc gia trên thế giới như một loại thuốc nhằm xử lý bệnh tiêu chảy, chứng khó tiêu và đầy hơi mà không cần bác sĩ phải kê toa. Tuy nhiên, nó không hiệu quả cho nhiều sự ngộ độc của acid hoặc kiềm mạnh, xianua, sắt, liti, arsen, methanol, ethanol hay ethylene glycol.
Ứng dụng với môi trường
Sự hấp phụ cacbon có nhiều ứng dụng trong việc loại bỏ các chất gây ô nhiễm từ không khí và nước như: làm sạch dầu tràn; lọc nước ngầm; lọc nước uống; làm sạch không khí. Ngoài ra, than hoạt hoạt tính còn giúp giữ cho tạp chất hữu cơ không bay hơi từ màu vẽ, lọc khô, bay hơi xăng hoặc những quá trình khác.
Ứng dụng trong việc chăm sóc sức khỏe
Làm trắng răng
Nếu răng của bạn bị ố màu do uống quá nhiều cà phê, trà hoặc hút thuốc lá lâu năm thì hoàn toàn có thể sử dụng bột than hoạt tính hấp phụ mảng bám giúp răng luôn trắng sáng rạng ngời. Ngoài ra, than hoạt tính còn giúp tăng cường sức khỏe răng miệng bằng cách thay đổi cân bằng pH trong miệng, ngăn ngừa sâu răng, hạn chế tình trạng khó thở và bệnh nướu răng.
Cách làm trắng răng bằng than hoạt tính: chải răng bằng bột than hoặc kem đánh răng có chứa than hoạt tính khoảng 3 – 5 phút, sau đó súc miệng sạch như bình thường. Bạn cũng có thể cho muối biển và than hoạt tính vào hũ trộn đều lên, đun nóng dầu dừa rồi đổ vào hỗn hợp này để đánh răng khoảng 3 lần mỗi tuần.
Làm giảm đầy hơi, chướng khí
Một lợi ích khác của than hoạt tính chính là giúp giảm bớt sự đầy hơi cho người sử dụng. Đồng thời, một nghiên cứu trên tờ báo American Journal of Gastroenterology cũng cho thấy than hoạt tính có tác dụng ngăn ngừa chướng khí đường ruột sau bữa ăn rất hiệu quả.
Liều lượng khuyến nghị để giảm đầy hơi: Uống 500 miligram trước khi ăn khoảng một giờ với một ly nước đầy. Hãy uống bổ sung thêm một ly nước nhỏ ngay sau đó để giúp lấy đi lượng than hoạt tính vừa hấp thụ ra khỏi cơ thể bạn.
Xử lý ngộ độc rượu
Than hoạt tính không hấp thụ cồn mà chỉ giúp loại bỏ các độc tố gây nên tình trạng ngộ độc rượu ra khỏi cơ thể bạn. Thông thường, rượu hiếm khi được tiêu thụ ở dạng tinh khiết và các chất pha vào rượu có thể gây độc cho con người, và than hoạt tính hoàn toàn có thể xử lý vấn đề này.
Ngoài ra, theo một số nghiên cứu thì khi than hoạt tính được uống cùng lúc với rượu, nó sẽ làm giảm đáng kể nồng độ cồn trong máu. Từ đó giúp sức khỏe của bạn được duy trì tốt hơn.
Làm sạch nấm mốc
Hầu hết mọi người không quan tâm về việc các loại nấm đang sống xung quanh mình, nhưng nó lại có thể gây ra nhiều chứng bệnh phổ biến như: trầm cảm, suy thận, suy gan, giảm chức năng não, gây đau đầu, buồn nôn, suy giảm chức năng hệ miễn dịch và suy hô hấp nặng.
Theo đó, những ngôi nhà bị ngập lụt hoặc những nơi thông gió kém như phòng tắm, tầng hầm,… đều là môi trường lý tưởng cho các loại nấm mốc phát triển. Chúng có thể khiến bạn gặp phải nhiều triệu chứng, bao gồm: thở khò khè, phát ban, chảy nước mắt, ho, đau đầu, bạn nên kiểm tra nhà của bạn.
Khi phát hiện có nấm mốc trong nhà, bạn hãy làm sạch chúng bằng cách đeo găng tay, dùng than hoạt tính, baking soda, giấm táo hoặc tinh dầu tràm trà cùng một chiếc mặt nạ bảo vệ để tránh hít phải nấm mốc độc hại.
Lọc nước
Than hoạt tính có thể bẫy tạp chất trong nước, bao gồm các dung môi, thuốc trừ sâu, chất thải công nghiệp và các hóa chất khác. Đây cũng là lý do khiến than hoạt tính luôn được sử dụng trong các hệ thống lọc nước trên toàn thế giới. Nhưng phải lưu ý rằng, nó không bẫy được vi-rút, vi khuẩn và các chất khoáng trong nước cứng.
Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Hiệp hội Nha khoa Canada, bộ lọc than hoạt tính (than hoạt tính) có thể loại bỏ một số florua. Việc tránh tiếp xúc với fluoride và giải độc nó rất quan trọng cho sức khỏe răng miệng, đồng thời giúp hệ thống miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn.
Loại bỏ độc tố khẩn cấp
Một trong những ứng dụng tốt nhất của than hoạt tính là loại bỏ độc tố và hóa chất trong trường hợp bệnh nhân bị ngộ độc hoặc ngộ độc thực phẩm (kèm triệu chứng buồn nôn, tiêu chảy). Hầu hết các hợp chất hữu cơ, thuốc trừ sâu, thủy ngân, phân bón và thuốc tẩy đều liên kết với bề mặt than hoạt tính nên loại than này có thể loại bỏ chúng nhanh hơn, đồng thời ngăn chặn sự hấp thụ của cơ thể với những chất độc tố nguy hiểm.
Ngoài ra, than hoạt tính còn được sử dụng như là một loại thuốc giải độc trong trường hợp bệnh nhân dùng các loại thuốc quá liều. Nó có hiệu quả đối với aspirin, thuốc phiện, cocaine, morphine và acetaminophen. Điều quan trọng là bệnh nhân phải được sử dụng viên than hoạt tính càng sớm càng tốt.
Điều trị vết côn trùng cắn
Đối với làn da, than hoạt tính có hiệu quả tối ưu trong việc điều trị mùi cơ thể, mụn trứng cá, làm giảm sự khó chịu khi bị côn trùng cắn và rắn cắn. Sau khi bị muỗi đốt hoặc ong đốt, chỉ cần trộn một viên than hoạt tính với ½ muỗng canh dầu dừa và thoa lên vùng da bị sung tấy. Thoa lại sau mỗi 30 phút cho đến khi hết ngứa hoàn toàn.
Để điều trị vết cắn từ rắn và nhện, bạn cần xoa rộng hỗn hợp dầu dừa và than hoạt tính xung quanh khu vực bị tổn thương rồi quấn lại. Dặm lại hỗn hợp này sau mỗi hai đến ba giờ, nhớ phải vệ sinh sạch sẽ vùng da đó giữa các lần thực hiện.
Mặt nạ trị mụn than hoạt tính
Mặt nạ than hoạt tính có tác dụng trị mụn, thải trừ độc tố và bụi bẩn từ sâu lỗ chân lông ra ngoài. Các loại sản phẩm làm sạch và mặt nạ dưỡng da có thành phần từ than hoạt tính sẽ giúp thải độc, hấp thụ các chất nhờn dư thừa nhằm đem lại cho người dùng một làn da láng mịn hơn.
Tuy nhiên, bạn không nên lạm dụng khả năng hút dầu nhờn quá nhiều nếu không muốn làn da trở nên khô ráp vì bị mất đi lớp dầu bảo vệ tự nhiên.
Làm sạch đường tiêu hóa
Các yếu tố môi trường – bao gồm thuốc trừ sâu trên thực phẩm, hóa chất trong nước, sự tiếp xúc với nấm mốc đã vô tình tạo ra một gánh nặng lớn cho cơ thể. Theo đó, than hoạt tính sẽ góp phần bảo vệ đường tiêu hóa khỏe mạnh, tăng năng lượng và nâng cao tinh thần của người sử dụng bằng cách loại bỏ độc tố gây ra các triệu chứng như: phản ứng dị ứng, tổn thương oxy hóa, giảm chức năng hệ miễn dịch, giảm đau khớp,…
Để hoàn thành việc làm sạch đường tiêu hóa bằng than hoạt tính, hãy uống 10 gram trước mỗi bữa ăn khoảng 90 phút trong vòng hai ngày. Đồng thời, trong quá trình làm sạch đường tiêu hóa, bạn chỉ nên ăn trái cây, rau hữu cơ, thịt động vật ăn cỏ và cá tự nhiên. Nếu trong quá trình làm sạch mà bị táo bón, thì hãy uống một ly nước ấm kèm thêm một lát chanh và một thìa mật ong nhé!
Chống lão hóa hiệu quả
Do lượng chất độc hại từ môi trường xung quanh mà cơ thể chúng ta càng dễ bị lão hóa hơn. Việc sử dụng than hoạt tính sẽ giúp ngăn ngừa tổn thương tế bào đối với thận và gan, đồng thời hỗ trợ tuyến thượng thận và hệ tiêu hóa hoạt động khỏe mạnh vì loại than này có khả năng loại bỏ độc tố và hóa chất độc hại ra khỏi cơ thể.
Giảm lượng cholesterol xấu trong máu
Các nghiên cứu trên khắp thế giới đã chỉ ra rằng, than hoạt tính có tác dụng làm giảm lượng cholesterol xấu và làm tăng lượng cholesterol tốt giống như một số loại thuốc được bác sĩ kê theo toa. Trong một nghiên cứu, tổng lượng cholesterol trong cơ thể sẽ giảm 25%, cholesterol LDL giảm 41%, còn HDL tăng 8% ngay sau khi sử dụng than hoạt tính trong 4 tuần liên tiếp.
