Bảo vật tiêu biểu của Bát Tràng

Rate this post

Nhắc đến nghề làm gốm cổ truyền của Việt Nam, chắc chắn Bát Tràng đứng đầu danh sách. Làng nghề truyền thống Bát Tràng đã cho ra đời vô số tác phẩm nghệ thuật, thể hiện kỹ thuật sản xuất gốm tinh xảo cũng như tay nghề điêu luyện của các nghệ nhân làng gốm.

Không chỉ là một trong những nơi cung cấp gốm sứ lớn nhất Việt Nam từ xưa đến nay, làng gốm Bát Tràng còn là nơi lưu giữ những nét văn hóa truyền thống của Hà Nội nói riêng và của người Việt Nam nói chung.

Trong số hàng trăm nghìn kiệt tác này, một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất là Gian hàng Gốm Bát Tràng – Là bảo vật độc đáo mang tinh hoa nghệ thuật gốm sứ cổ Việt Nam.

TÀI NĂNG CỦA BAT TRANG

Kiệt tác gốm Nghê, rồng mây đắp nổi: Bảo vật tiêu biểu của Bát Tràng - Ảnh 1.

Đình làng gốm Bát Tràng lâu đời. Ảnh: Báo Hà Nội mới

Trong phần mô tả của Gốm Bát Tràng Long Đình được đăng trên trang chủ của Bảo tàng Hà NộiTS Nguyễn Đình Chiến – nguyên Phó Giám đốc Bảo tàng Lịch sử Quốc gia – mô tả bảo vật này là đồ gốm độc đáo, tiêu biểu cho dòng gốm Bát Tràng.

Nếu các loại đình dài thường được làm bằng gỗ thì đình Long gốm của làng Bát Tràng có thể được ví như một vật phẩm thể hiện nét tinh hoa của nghề gốm nơi đây.

Ngôi chùa gốm sứ Bát Tràng có kết cấu giống như ngôi đình bằng gỗ. Thay vì được chạm khắc và sơn mài mạ vàng, điểm khác biệt chính của Gốm Bát Tràng và Long Đình là được làm hoàn toàn bằng gốm, các chi tiết với đường nét tinh xảo, hoa văn trang trí đều do các nghệ nhân thực hiện. Được chế tác thủ công vô cùng chi tiết và nghệ thuật.

Tuyệt tác gốm sứ Nghê, rồng mây đắp nổi: Bảo vật tiêu biểu của Bát Tràng - Ảnh 2.

Ảnh: Bảo tàng Nhân học

Về cấu trúc, Đình Long Gốm Bát Tràng có thể được chia thành ba phần lần lượt là phần mái, phần thân và phần đế.

Đỉnh của bộ Long Đình gốm sứ Bát Tràng có hình búp sen tròn, bên dưới là bốn mái hình thang cân với các góc mái cong, 4 viền men xanh chụm vào nhau tạo thành đám lửa gợi nhớ lưng rồng. Phần thân của đình rồng có kết cấu giống như đình gỗ, là hình hộp chữ nhật, ở các góc có chạm trổ các cột vuông vừa để đỡ toàn bộ mái vừa thể hiện tính thẩm mỹ của bảo vật. .

Các mặt xung quanh của Nhà Dài Gốm Bát Tràng có tường bao giống với tường ngoài thực tế. Phần đế của đại đình dài được làm như hình hộp chữ nhật hai cấp, mô phỏng chân hương có hoa văn mây cuộn.

Các chi tiết trang trí nghệ thuật trên Gốm Bát Tràng Long Đình cũng là nơi thể hiện tài năng của người nghệ nhân. Đó là sự kết hợp tinh tế giữa hoa văn đắp nổi để mộc, kết hợp với những nét chấm phá nghệ thuật của các chi tiết men ngà, nâu và những nét vẽ xanh lam hoặc xanh rêu.

Đề tài trang trí đắp nổi rất phong phú gồm cánh sen đầu vuông, hoa cúc bầu dục, rồng có bố cục như rồng đắp nổi, đuôi vút lên trên, chân trước đỡ, đầu cuộn tròn theo ô chữ. Nhật Bản. Đây là những chủ đề trang trí phổ biến trên chân đèn và lư hương từ thế kỷ XVII.

CHẤT LƯỢNG VĂN HÓA

Kiệt tác gốm Nghê Nghê, rồng mây đắp nổi: Bảo vật tiêu biểu của Bát Tràng - Ảnh 3.

Miếu gốm Bát Tràng là bảo vật tiêu biểu cho dòng gốm Bát Tràng.

Các hoa văn trên đình Long đình bằng gốm Bát Tràng có thể tìm thấy trên các đồ gốm thờ khác cùng thời, như lư hương chùa Sùng Bảo làm ngày 3 tháng Chạp năm Giáp Tuất (1634), hiện lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia. đình, lư hương tạo năm Ất Hợi (1635) hiện được lưu giữ tại Bảo tàng Anh quốc, Luân Đôn; Các hình tượng sóc, rồng nổi, mây để mộc cũng giống như trên. Đế đèn của chùa Thanh An được tạo vào ngày lành tháng 12 năm Đinh Sửu (1637) hiện được lưu giữ tại Bảo tàng Guimet, Paris.

Đôi Nghê được chạm nổi trên hai lan can được ghép đối xứng nhau. Đôi này có hình dáng với hai chân trước quỳ, hai chân sau đỡ cỏ khô; còn hai chân trước chống đỡ, hai chân sau khuỵu, đầu cụp xuống, đuôi vểnh trước lan can, rất uy nghi.

Ngoài tính thẩm mỹ, những đường nét trang trí tinh xảo trên Đình Long gốm Bát Tràng còn là bằng chứng về nguồn gốc của gốm cổ Bát Tràng, đồng thời là cơ sở để xác định niên đại, khi chúng có cùng kiểu dáng với gốm Bát Tràng. các hiện vật khác từ cùng thế kỷ XVII. Những đường nét ấy với kỹ thuật chạm khắc, đắp nổi, vẽ men… cũng thể hiện rõ trình độ cao của các nghệ nhân Bát Tràng.

Đối với các nhà nghiên cứu, Gian hàng gốm Bát Tràng là một hiện vật vô cùng quý giá khi mang đậm nét văn hóa của đất kinh kỳ xưa.

“NĂM LỚN” – NƠI CHỦ YẾU CỦA NGÀY SINH NHẬT

Ít ai biết rằng, ý nghĩa của cái tên Bát Tràng là “sân rộng”. Trước đây, làng Bát Tràng được gọi là xã Bát Tràng, khi nhà Lý dời đô từ Hoa Lư ra Thăng Long, người Bát Tràng cũng từ làng Bồ Bát di cư (nay là hai thôn của xã Yên Thành, huyện Yên Mô, tỉnh). Ninh Bình) đến Thăng Long.

Nhiều nguồn tư liệu lịch sử đã cho thấy, khi vua Lý Thái Tổ dời đô từ Hoa Lư ra Thăng Long, 5 dòng họ gốm nổi tiếng của làng Bồ Bát, huyện Yên Mô, phủ Trường Yên (nay thuộc huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình) họ Trần, Vương, Nguyễn, Lê, Phạm đã quyết định đưa các nghệ nhân gốm sứ cùng gia đình di cư vào kinh thành Thăng Long. Đến phường Bách Thọ, huyện Gia Lâm, phủ Thuận An (nay là xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm, Hà Nội) – nơi có nguồn nguyên liệu tốt để làm gốm là đất sét trắng, 5 dòng họ đã kết hợp với nhau. hàng. Dòng họ Nguyễn ở đây đã mở lò gốm và thành lập làng gốm Bát Tràng.

Kiệt tác gốm sứ Nghê, rồng mây đắp nổi: Bảo vật tiêu biểu của Bát Tràng - Ảnh 4.

Bức ảnh được chụp bởi một nhiếp ảnh gia phương Tây, phần mô tả bức ảnh có nội dung: “Hà Nội – Chợ Nữu Đất”.

Vào thế kỷ 15 và 16, nhà Mạc áp dụng luật lệ mở cửa khiến cho việc giao thương với nước ngoài phát triển mạnh, kéo theo nghề buôn bán đồ gốm ở đây cũng phát triển. Chính nhờ vậy mà sản phẩm gốm sứ Bát Tràng có cơ hội quảng bá rộng rãi hơn.

Đối tượng sử dụng gốm Bát Tràng chủ yếu vẫn là giới quý tộc, hoàng tộc… trải khắp hai miền Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ. Đến đầu thế kỷ XVII, sự giao thương với phương Tây khiến thị trường gốm Bát Tràng ngày càng trở nên sôi động. Nhiều lô gốm sứ Bát Tràng được xuất khẩu, thậm chí sản xuất riêng theo yêu cầu của tầng lớp quý tộc, thương nhân trong và ngoài nước.

Điều này tiếp tục dẫn đến việc các nghệ nhân có thể tự do sáng tạo, làm ra nhiều mẫu gốm đa dạng, không chỉ phục vụ đời sống vật chất hàng ngày mà còn cả những nghi thức tôn giáo, tín ngưỡng dân gian mà Long đã sáng tạo ra. Nhà gốm Bát Tràng là một ví dụ điển hình. Có lẽ không quá lời khi nói rằng đây là thời kỳ hoàng kim của gốm Bát Tràng.

Thanh Thuy

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *