Sáng 30-9, Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM đã làm việc và khảo sát tại Bệnh viện Chợ Rẫy về tình hình thực hiện cơ chế tự chủ, đấu thầu thuốc.
Đang bàn tán sôi nổi về máy đặt hàng, máy mượn
Tại buổi khảo sát, bác sĩ Trần Thành Vinh, Trưởng khoa Hóa sinh cho biết, việc thiếu hóa chất, trang thiết bị tạo gánh nặng lớn cho công tác xét nghiệm, không đủ tiền xét nghiệm trả cho bệnh nhân. Qua đó, dẫn đến nguy cơ bác sĩ không đủ kết quả chẩn đoán, ảnh hưởng đến chất lượng khám và điều trị.
Ông nói: “Ví dụ trước đây có đủ thuốc thử, nhiều hệ thống máy móc hoạt động nhưng hiện nay chỉ còn một hệ thống dẫn đến quá tải, nguy cơ sai sót”.
Theo bác sĩ Vinh, hiện nay, hầu hết trang thiết bị của bệnh viện đều là máy đặt mua, mượn. Với hình thức tặng máy, các nhà cung cấp lớn và nhiều nước không khuyến khích và không có chính sách. Bệnh viện Chợ Rẫy cũng rất cẩn thận khi nhận máy hiến tặng. Bởi lẽ, vấn đề phí bảo trì, bảo dưỡng sẽ có rất nhiều vấn đề.
Trong khi đó, các hình thức khác như thuê máy không có hướng dẫn, muốn mua máy mới không có tiền. “Hình thức mượn và đặt máy là hợp lý nhất, giúp ích rất nhiều cho lĩnh vực khảo nghiệm”, TS Vinh nói.
Cùng quan điểm, BS Trần Thanh Tùng, Trưởng khoa Huyết học cho biết, việc đặt hàng, mượn máy giúp giảm gánh nặng chi phí nhà nước, phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế, được nhiều nước giàu áp dụng.
Theo TS Tùng, ở các nước, máy đặt hàng, mượn từ 3-5 năm sẽ có gói hóa chất 3-5 năm. Hầu hết máy móc hóa chất ngày nay là máy đóng, hóa chất và vật tư kèm theo, không thể đưa hóa chất từ máy này sang máy khác, máy không hoạt động được hoặc nếu có cũng không cho kết quả chính xác.
Bác sĩ Tùng thẳng thắn, chủ trương của Bộ Y tế là xét nghiệm phải chuẩn, máy móc phải chuẩn.
TS Nguyễn Nhật Hải, Trưởng phòng Tài chính Kế toán cho biết, cơ cấu giá dịch vụ y tế chưa bao gồm khấu hao. Bệnh viện tự chủ từ năm 2009 đến nay, các dòng máy đều cũ, “lấy đâu ra tiền mua máy mới, phải dùng máy mượn, đặt”.
“Chúng tôi đề nghị trong giai đoạn chưa tổng hợp khấu hao vào giá thì cho phép đặt hàng, mượn máy. Nếu không, bệnh viện sẽ phải đóng cửa vì hầu hết hệ thống máy móc đều được đặt hàng, đi mượn, làm theo các loại hóa chất đặc thù ”, bà Hải nói.
Tháo gỡ khó khăn trong đấu thầu
Về vấn đề đấu thầu hóa chất, TS Hải đưa ra ví dụ, mỗi loại điện thoại mỗi hãng sản xuất sẽ có một đầu cắm khác nhau, hóa chất đi kèm máy đóng cũng tương tự nhau. Vì vậy, khi đấu thầu hóa chất kín, rất khó, thậm chí không thể có 3 báo giá theo quy chế đấu thầu hiện hành.
“Vô tình khi đấu thầu hóa chất đã tạo ra thế độc quyền, lại thêm một sai sót nữa”, bà Hải nói.
Thạc sĩ Huỳnh Hữu Phố, Trưởng phòng Trang thiết bị Y tế, Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, nhu cầu trang thiết bị y tế tại bệnh viện rất cao nhưng gặp nhiều khó khăn.
Đầu tiên là việc xác định giá, kể cả giá đầu vào để lập kế hoạch lựa chọn nhà thầu. Sau khi đấu thầu thành công, giá được lựa chọn phải thấp hơn giá kê khai của nhà thầu.
Tuy nhiên, thiết bị y tế là thiết bị đặc thù, giá cả phụ thuộc vào nhiều yếu tố như cấu tạo, tính năng của thiết bị, yêu cầu kỹ thuật. Nếu nhà cung cấp không cung cấp thông tin cụ thể về từng phần thiết bị thì việc xác định giá phù hợp là rất khó.
Tiếp đến, một số thiết bị thế hệ mới chưa được cung cấp cho Việt Nam, một số thiết bị đặc thù, công nghệ cao cũng hạn chế đối với các nhà sản xuất. Ví dụ, máy xạ trị hiện trên thế giới chỉ có 2 nhà sản xuất nên việc lập kế hoạch mua sắm chỉ dựa trên 3 báo giá là rất khó.
Theo đại diện các sở, có những mặt hàng đến thời điểm chấm thầu vẫn còn lưu hành nhưng khi hết thầu vẫn không mua được. Ngoài ra, hiện chưa có quy định cập nhật giá thị trường. Trước tình hình dịch bệnh, giá cả biến động vượt khung quy định của Bộ Y tế. Thông thường, tất cả các sản phẩm liên quan đến PVC đều bị ảnh hưởng bởi giá dầu thế giới.
“Chúng tôi chỉ mới có thể mua bơm kim tiêm một cách chính thức gần đây. Hôm nay cứ báo giá, hoàn thành kế hoạch, nhưng 2 tháng sau đơn vị báo giá tương tự không đấu thầu nữa. Người ta bảo giá cũ là vậy ”, TS Nguyễn Quốc Bình, Trưởng khoa Dược cho biết.
Cũng tại cuộc họp, đại diện Bệnh viện Chợ Rẫy kiến nghị sớm điều chỉnh cách tính đúng cơ cấu giá dịch vụ y tế. Hiện chưa tính hết giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh, chỉ tính 4/7 thành phần. Ba phần chưa tính là khấu hao tài sản, phí hoạt động gián tiếp để vận hành bệnh viện; chi phí đào tạo, bồi dưỡng chuyển giao công nghệ.
Bệnh viện Chợ Rẫy được giao thực hiện cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính qua các giai đoạn:
Từ năm 2005 đến năm 2008: tự chủ ở tổ 3, tự đảm bảo một phần kinh phí hoạt động chi thường xuyên.
Từ năm 2009 đến năm 2021: tự chủ nhóm 2, tự chủ toàn bộ chi thường xuyên (theo Nghị định 43).
Từ năm 2022: tự chủ nhóm 2, tự chủ toàn bộ chi thường xuyên (theo Nghị định 60).
