Đối với một bộ phận người dân Việt Nam, việc sử dụng phần mềm lậu, nghe nhạc lậu, xem phim lậu đã trở thành thói quen. Thậm chí trên mạng, người ta còn hướng dẫn nhau cách tìm kiếm các nền tảng nhạc lậu, cách lấy nhạc trực tuyến mà không có bản quyền … Đây chỉ là một trong những biểu hiện của thói quen trục lợi cho bản thân. nhưng tôi không muốn phải trả tiền. Cách gọi dân dã là “dùng chùa”, “dùng chùa”.
Thời gian qua, các vụ tranh chấp bản quyền âm nhạc liên tục xảy ra. Nhiều nhạc sĩ kiện ca sĩ, công ty thu âm, nhà sản xuất phim sử dụng sáng tác của họ mà không được phép. Đối với hầu hết người dùng Việt Nam, nghe nhạc miễn phí trên nền tảng kỹ thuật số đã là một thói quen. Do đó, những ứng dụng nghe nhạc như thế này phải nhận nhiều đánh giá 1 sao chỉ vì phải trả phí.
Không chỉ âm nhạc, trên mạng hiện nay tràn ngập các trang giả mạo tường thuật trực tiếp các trận đấu bóng đá trong nước và quốc tế. Trang này bị chặn, ngay lập tức nhiều trang khác ra đời, vì đáp ứng nhu cầu của một bộ phận lớn công chúng không chịu bỏ tiền ra xem các kênh truyền hình có bản quyền. Công ty TNHH Truyền hình số vệ tinh Việt Nam cho biết, đơn vị này thiệt hại khoảng 300 tỷ đồng mỗi năm do vi phạm bản quyền. Việc sử dụng không phải trả tiền còn phổ biến ở nhiều hình thức khác như phim ảnh, sách online lậu, phần mềm bẻ khóa, trò chơi điện tử … mức độ vi phạm bản quyền cao nhất trong khu vực.
Một con số đáng lo ngại khác là lượng người xem video bất hợp pháp tại Việt Nam vào năm 2022 là 15,5 triệu người, gây thất thoát 348 triệu USD. Nếu tình hình không được kiểm soát, chỉ trong 5 năm, số người dùng vi phạm bản quyền có thể tăng lên 19,5 triệu người, khiến doanh thu bị thất thoát lên tới 456 triệu USD.
Nói điều này để thấy, việc “dùng của chùa” có thể dẫn đến nhiều hệ lụy. Đối với lĩnh vực nghệ thuật cũng vậy, nó liên quan trực tiếp đến lao động nghệ thuật và sáng tạo của người nghệ sĩ. Chỉ khi các tác phẩm nghệ thuật được trả công xứng đáng từ tiền bản quyền thì nghệ sĩ mới có động cơ lành mạnh để tiếp tục đầu tư chất lượng cho các tác phẩm sau này. Ngược lại, hiện tượng “xài chùa” sẽ khiến họ mất động lực sáng tạo, hoặc phải quay sang kiếm tiền từ các nguồn khác, thậm chí người dùng sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực một cách vô hình.
PGS. PGS.TS Đỗ Thị Vân Anh – Trưởng Khoa Công tác xã hội, Trường ĐH Công đoàn – cho rằng: “Hiện tượng sử dụng tùy tiện sẽ cản trở sự phát triển giá trị trong mỗi con người, nếu phải bỏ ra một số tiền lớn. mua sách thì chúng ta sẽ tập trung đọc sách, nhưng nếu không mất đồng nào, hay xem chương trình trên mạng thì bản thân các bạn đã coi thường những giá trị đó, sản phẩm thì rẻ nên cứ đọc cho hay thôi. tôi”.
“Để tạo ra sự công bằng, chúng ta có thể mong đợi các chế tài, quy định, tiêu chuẩn của pháp luật đủ mạnh, chặt chẽ và nghiêm minh, không nên làm theo thói cổ xúy cho nên việc bỏ qua những việc nhỏ nhặt sẽ khiến người ta hình thành.” thói quen cho rằng mình không sai thì cứ tiếp tục làm như vậy. Tất cả chỉ mang tính chất răn đe nếu có sự quyết liệt, quyết liệt về mọi mặt của pháp luật. Các đối tượng cho rằng mình không sai thì hãy tiếp tục làm.
Không chỉ trong lĩnh vực nghệ thuật, việc tự ý sử dụng tài sản công, tài sản của người khác để tư lợi còn diễn ra trong nhiều hoạt động khác của xã hội như sử dụng máy in văn phòng để in tài liệu cá nhân, in bài cho trẻ em; Mang soong đến văn phòng nấu để tiết kiệm điện tại nhà, thậm chí có người tắm luôn ở cơ quan để tiết kiệm nước ở nhà. Tại các không gian công cộng, có người sử dụng xe ô tô công để đi làm việc riêng, sử dụng diện tích chung trên vỉa hè, ngõ hoặc không gian chung cư để chứa đồ đạc riêng, bán hàng …. Điều đáng nói là nhiều người nghiêm khắc trong. hành vi của họ thấy hành vi xấu xí này, nhưng vì sợ mất lòng nên không dám lên tiếng. Vì vậy, những người có thói quen “xài chùa” cứ thoải mái xâm phạm không gian công cộng, tài sản.
Một số nhà nghiên cứu văn hóa cho rằng “nền sản xuất tiểu nông thời xưa phụ thuộc vào thời tiết đã làm nảy sinh thói tùy tiện. Thay vì tích lũy trí tuệ, con người chỉ cần biết cách ứng xử khôn ngoan, linh hoạt, chỉ cần giải quyết những việc trước mắt là được.” nên nó sinh ra thói tùy tiện. Thói quen đó được truyền từ đời này sang đời khác nhưng vẫn còn ảnh hưởng nặng nề cho đến tận bây giờ “. Nhưng hơn hết tùy tiện, việc mặc nhiên sử dụng tài sản công, tài sản của người khác để trục lợi cho bản thân còn là hành vi thể hiện lòng tham của một bộ phận con người trong xã hội. Trong khi cố gắng giữ gìn tài sản của mình, người ta lại cắt xén tài sản chung hoặc tài sản của người khác.
Về lâu dài, thói quen này dẫn đến mất công bằng trong tập thể, làm thất thoát tài sản chung, xâm phạm tài sản của người khác. Quan trọng nhất, trong một cộng đồng, khi mọi người nhìn thấy người khác làm điều đó, họ cũng sẽ học hỏi. Để tiến tới một xã hội văn minh, cần loại bỏ hành vi tùy tiện, tham lam của cải không thuộc về một bộ phận người trong xã hội, thực hiện nghiêm nội quy trong cơ quan, đơn vị, không dung túng cho những hành vi tùy tiện sử dụng công hoặc tài sản của người khác để trục lợi, làm ảnh hưởng đến không gian, môi trường chung của cộng đồng, gây thất thoát tài sản công. Chỉ khi con người cư xử nghiêm túc, đúng mực, có nhân phẩm thì xã hội mới bảo đảm trật tự, công bằng và thượng tôn pháp luật.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!
