Theo New York Times (NYT), Apple đang cố gắng đa dạng hóa chuỗi cung ứng, nhưng sự phụ thuộc quá lớn vào Trung Quốc không dễ thay đổi trong ngắn hạn, nếu không muốn nói là ngày càng phụ thuộc.
Mới đây, việc Apple chuyển một phần nhỏ chuỗi cung ứng sản xuất iPhone ra bên ngoài Trung Quốc được cho là động thái mới của Apple nhằm giảm bớt sự phụ thuộc vào Trung Quốc, tuy nhiên với những gì đang diễn ra với iPhone 14, câu chuyện có lẽ còn nhiều phức tạp hơn.
NYT báo cáo rằng sau 15 năm làm việc cho Apple, các công nhân và nhà cung cấp ở Trung Quốc đang cung cấp nhiều mặt, từ thiết kế và sản xuất loa cho đến pin cho iPhone. Vì vậy, sản phẩm này từ khi nó được thiết kế ở Mỹ và sản xuất ở Trung Quốc, bây giờ đã bắt đầu được thiết kế ở cả hai nơi.
Với sự phát triển công nghệ của mình, các kỹ sư Trung Quốc đang tham gia ngày càng nhiều vào quá trình phát triển iPhone, đặc biệt là iPhone 14. Apple ban đầu nhắm đến nhân công và chi phí rẻ ở Trung Quốc, cùng với năng suất ở đây. Nhưng sau nhiều năm tiếp cận, các kỹ sư Trung Quốc đang dần tiến lên trong chuỗi cung ứng của Apple và ngày càng chiếm một vai trò quan trọng.
Ngay cả bản thân Apple cũng nhận thức được điều này khi cố gắng chuyển một phần chuỗi cung ứng của mình sang Ấn Độ. Nhưng ngay cả khi chuyển sang Ấn Độ, Apple vẫn khá phụ thuộc vào các công ty Trung Quốc.
Tại Chennai, nhà máy Foxconn của Đài Loan sẽ là nơi đào tạo công nhân Ấn Độ lắp ráp thiết bị cho Apple. Họ sẽ được hỗ trợ bởi các nhà cung cấp khác của Trung Quốc như Lingyi iTech, chuyên cung cấp bộ sạc và một số thiết bị cho iPhone. Hiện tại, Tập đoàn BYD nổi tiếng của Trung Quốc cũng đang thiết lập một nhà máy cắt màn hình tại Ấn Độ để sẵn sàng cung cấp cho Apple.
“Họ muốn đa dạng hóa chuỗi cung ứng nhưng điều này quá khó. Apple quá phụ thuộc vào Trung Quốc”, Gene Munster của công ty nghiên cứu công nghệ Loup Ventures cho biết.
Sự thay đổi sau đại dịch
Khi Trung Quốc rời xa các trung tâm công nghệ để chống lại đại dịch Covid-19, Apple đã phải từ bỏ kế hoạch đưa các kỹ sư từ Mỹ sang thiết kế và sản xuất iPhone, đồng thời tạm dừng một số hoạt động sản xuất.
Trong giai đoạn này, thay vì đợi nhân viên kiểm dịch xong, Apple bắt đầu tuyển thêm kỹ sư Trung Quốc ở Thâm Quyến và Thượng Hải để tham gia thiết kế sản phẩm cho họ. Nguồn tin của NYT cho thấy nhóm thiết kế đã phải liên tục họp trực tuyến suốt đêm ở hai đầu Mỹ và Trung Quốc để làm việc.
Ngay sau khi các đơn hàng từ xa được dỡ bỏ, Apple đã kêu gọi các kỹ sư sang Trung Quốc làm việc với chính sách lương 1.000 USD / ngày cho 2 tuần làm việc cách ly và chế độ làm việc 4 ngày / tuần. Dù thu nhập có thể lên tới 50.000 USD nhưng nhiều kỹ sư Mỹ vẫn ngại sang Trung Quốc do tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp.
Đối mặt với tình hình này, Apple ngày càng dựa nhiều hơn vào lực lượng lao động có kỹ thuật cao để tham gia vào các công đoạn thiết kế, vốn trước đây thuộc về các kỹ sư người Mỹ. Dữ liệu của Global Data cho thấy kể từ đầu năm, Apple đã đăng tuyển nhiều hơn tới 50% so với cả năm 2020 tại Trung Quốc.
Phụ thuộc nhiều hơn
Bên cạnh nguồn nhân lực, Apple cũng ngày càng phụ thuộc vào nguồn cung của Trung Quốc. 10 năm trước, người Trung Quốc chỉ phụ trách những công đoạn công nghệ thấp cho nhà táo, như lắp ráp các bộ phận nhập khẩu từ Mỹ, Nhật Bản hay Hàn Quốc.
Số liệu của giáo sư kinh tế Yuqing Zing thuộc Viện NGIPS ở Tokyo cho thấy tổng mức đóng góp của những công việc này chỉ vào khoảng 6 USD / sản phẩm, tức 3,6% tổng giá trị của mỗi chiếc iPhone.
Tuy nhiên, Trung Quốc tăng dần đóng góp cho các sản phẩm của Apple, bắt đầu từ sản xuất loa, cắt kính màn hình, cung cấp pin cho đến sản xuất camera. Tổng đóng góp của các nhà máy Trung Quốc hiện chiếm hơn 25% giá trị của mỗi chiếc iPhone.
Đồng quan điểm, nhà phân tích Dan Wang của Gavekal Dragonomics cho thấy sự phụ thuộc của Apple vào Trung Quốc không những không giảm mà còn ngày càng gia tăng. Trong khi nhiều quốc gia phải tạm dừng nguồn cung trong giai đoạn 2020-2021 vì đại dịch, nhờ sự trở lại nhanh chóng của các nhà máy Trung Quốc, Apple đã tăng thị phần và bán được nhiều iPhone ở mức kỷ lục.
Vì lý do này, Apple sẽ thúc giục các nhà cung cấp tăng cường sản xuất để đáp ứng thị trường, và Trung Quốc vẫn sẽ đóng vai trò chủ chốt trong chuỗi cung ứng này.
Một ví dụ được NYT đưa ra là Apple từng chi tới 150 triệu USD tiền vé máy bay cho United Airlines để đưa đón nhân viên sang Trung Quốc làm việc. Một cựu nhân viên kể lại rằng trước đại dịch, các chuyến bay đến Thượng Hải và Hong Kong hạng thương gia thường chật kín các kỹ sư làm việc cho Apple.
Ngay cả United Airlines cũng không còn nối chuyến từ San Francisco đến Hong Kong nữa mà đã thiết lập đường bay thẳng đến Thượng Hải với 4 chuyến / tuần, và phần lớn khách hàng là nhân viên Apple.
* Nguồn: NYT
