Vượt Hải Vân trong mưa
Trận lũ lịch sử năm 1999 nhấn chìm cả miền Trung trong biển nước. Chắc hẳn ai cũng nhớ cảnh một cụ già ở Huế nhiều ngày sống trong căn lều tồi tàn ở vùng hạ lưu sông Hương, khi thấy đoàn cứu trợ đi ca nô đến phát mì gói, ông cụ vươn cánh tay gầy guộc ra. Tôi đến lấy gói mì và khui một cái, gói sạch sẽ! Cảnh tượng khiến người dân cả nước xúc động.
Người dân vùng lũ đang rất cần lương thực, nhất là mì gói vì bị nước lũ cuốn lại nhiều ngày. Đúng lúc đó, đoàn cứu trợ của Báo Lao Động tại Đà Nẵng lên đường với sự hỗ trợ của phóng viên Nguyễn Quang Vinh từ Quảng Bình và Lê Thanh Phong từ TP.
Một chiếc xe tải chở mì gói và các loại thực phẩm cần thiết cùng với các phóng viên của báo đã đi qua Hải Vân (lúc đó chưa có hầm) trong mưa gió. Mình bắt xe từ Quảng Ngãi ra Đà Nẵng, không đi cùng đoàn được nên lỡ chuyến. Trên đường ra Huế, Nguyễn Quang Vinh gọi điện trêu tôi: “Mai anh đọc báo em nhé!”. Tôi cười thầm vì phóng sự của mình cũng viết về vùng lũ thượng nguồn sông Trà (Quảng Ngãi) bị “ngâm” cả tuần, được một đồng nghiệp ở Ban Thư ký tòa soạn nhắn tin báo ngày mai sẽ đăng. Tôi nhắn tin lại cho Vinh: “Chờ đã!”.
Đúng 10 giờ đêm, Vinh từ Huế gọi điện cho tôi với giọng đắc thắng: “Họa mi dữ vậy mà anh Chính (Trần Đức Chính, Phó Tổng biên tập phụ trách mảng phóng sự) đã vứt sọt rác rồi. đi rồi mai đây xem bài nhớ khóc nhiều lắm! Mỗi lần gặp nhau ở đâu đó hay qua điện thoại, chúng tôi vẫn thường “động viên” nhau như vậy.
Đúng như lời anh Vinh nói, tôi xuống phòng kỹ thuật, nơi tôi nhận bài từ Hà Nội để gửi in tại cơ sở Đà Nẵng thì thấy bài của Nguyễn Quang Vinh in trên khổ giấy lớn, nằm ngay trước mặt. , với Tiêu đề không thể tuyệt vời hơn: “Giao tận tay!”. Tôi vừa “nóng mặt” vì bài báo của mình tiếp tục bị ngâm, đồng thời cũng phấn khởi vì chuyến hàng mà những người bạn đã vượt lũ, vượt lũ được trao cho bà con vùng lũ ở Huế.
Đáng trân trọng hơn nữa là thời điểm chúng tôi rời Đà Nẵng đã quá trưa nhưng hàng tấn hàng cứu trợ vẫn đến nơi cần đến. Cũng cần nói thêm điều này: người dân vùng thiên tai thời đó rất dị ứng với cách cứu trợ trước đây, đó là chính quyền địa phương phải… gom dân, bình chọn những người cần giúp đỡ trước; hàng cứu trợ cần nhanh chóng xuất kho kẻo hư hỏng thì ngâm kho, chờ hết lũ thì bàn giao…
Những câu chuyện gây tranh cãi xung quanh công tác cứu trợ như người được quà đôi, người không được một gói mì thường xuyên xảy ra hồi đó. Cũng cần chia sẻ với những người đi phát quà cứu trợ lúc đó, hoặc họ còn non kinh nghiệm nên rất dễ xảy ra sai sót, hoặc… sợ bị đánh giá thấp trong việc tặng quà nên luôn làm theo quy trình nghiêm ngặt, trong khi người dân vùng lũ. cần quà tặng để tiếp cận họ càng nhanh càng tốt. Việc hàng tấn hàng hóa như mì gói, sữa, quần áo ấm… được “nhốt” trong kho của Ban cứu trợ tỉnh trong khi người dân vùng thiên tai thiếu lương thực, thực phẩm cần thiết là một thực tế cần tìm hiểu. chính quyền các tỉnh điều chỉnh cho phù hợp.
Được trao bằng tay!
Trong khi các địa phương đang loay hoay tìm cách giải quyết vấn đề làm sao vừa nhanh, vừa an toàn thì phóng viên Báo Lao Động đã vào cuộc “tận tay”. Chính sáng kiến này đã giúp người dân vùng lũ sớm được tiếp cận với hàng cứu trợ và tạo niềm tin cho người dân cả nước khi mang thùng mì, cân gạo, bao quần áo và cả tiền đến trao cho Quỹ Tấm lòng vàng. mà không sợ bị “ngấm” hay bị đổ.
Nguyễn Quang Vinh đã lấy tiêu đề “Giao tận nơi” để đặt tiêu đề cho đoạn phóng sự nóng bỏng đó, cũng là cách “nói với” Tổng Biên tập Phạm Huy Hoàn rằng: “Chúng tôi đã làm đúng như những gì anh đã nói”. Và cũng nói với những tấm lòng hảo tâm của bà con trên cả nước rằng “quà và tiền của bà con, chúng tôi đã chuyển đến tận nơi để được giao trong thời gian sớm nhất”. Vì vậy, ngay cả khi những bài báo đó được gửi vào lúc… 23 giờ, thư ký tòa soạn sẽ phải đợi.
Nhưng Nguyễn Quang Vinh là một tay đánh chữ rất… siêu hạng, người biên tập không phải đợi lâu như vậy. Bạn có thể viết một bài phóng sự hoặc ghi chú khoảng 2.000 từ trong một giờ mà người biên tập không biết đặt bút ở đâu để sửa một từ! Báo Lao Động “đẻ” ra những cây viết phóng sự ghê gớm một thời mà hàng chục năm sau, hễ nhắc lại là đồng nghiệp ở nhiều tờ báo khác phải kiêng nể.
Trao quà nhanh, viết bài nhanh
Có thể nói, Báo Lao Động là nơi thử thách rất nhiều trong nghề của những người làm báo chưa qua đào tạo như chúng tôi lúc bấy giờ. Chúng tôi đã trưởng thành từng ngày qua từng trận thiên tai, lũ lụt. Vừa được “huấn luyện” vì phải làm nhân viên khuân vác hàng cứu trợ ra vào xe, làm sao ghi nhanh nhất có thể. Chẳng hạn, đoạn ghi chú: “Giao tận nơi” hôm đó của Nguyễn Quang Vinh, nếu không viết nhanh và có một vài “mánh khóe” trong nghề thì không cách nào hoàn thành trong một sớm một chiều vì phải đi công tác xa. hơn trăm km. Từ Đà Nẵng đến Huế, anh đã trao vài tấn hàng cho bà con vùng lũ ở các địa điểm khác nhau.
Hôm đó, Báo Lao Động chia làm ba cánh, tỏa đi 3 nơi ngập sâu nhất. Anh em hẹn nhau sau khi “giao hàng tận tay” thì tập trung tại tòa soạn báo trên đường Nguyễn Huệ trước khi đi ăn. Khi các “cánh tay” đã có mặt đông đủ, Nguyễn Quang Vinh lên tiếng trước: “Rạng Công (Lâm Chí Công), Minh (Hoàng Văn Minh), nhận quà có vui không?”. Chỉ nghe đến đó, cả Công và Minh “lược” đã kể nhiều câu chuyện cảm động khi đi tặng quà.
Trong khi đồng nghiệp “say sưa” nói chuyện, Nguyễn Quang Vinh khen “hè vui, hè vui”, “tội hè, tội hè”, nhưng đầu anh lại “lưu” vào bộ nhớ những điều đồng nghiệp nói. chỉ là “khoe”. Cho đến khi tôi đến nhà hàng… Vinh đã biến mất. Đang gọi điện thì máy đổ chuông. Hóa ra anh về khách sạn “bí mật” để ghi chép xong xuôi rồi mới đi ăn! Hoàng Văn Minh lúc đó đang bị quản chế, chắc còn một bài học nghề nữa mà các thầy ở trường Tổng hợp Huế chưa từng dạy!
Trận lũ lịch sử năm 1999 như một cuộc tập dượt để những phóng viên Báo Lao Động ở miền Trung, mảnh đất mỗi năm đón mười cơn bão, trở thành những “sáu vạn” nhà báo xuất sắc và nhanh nhẹn hơn. … Nước lũ tràn qua!
Không thể thống kê được bao nhiêu tấn hàng đã được anh chị em PV Báo Lao Động “trao tận tay” suốt mấy chục năm qua từ Quỹ xã hội Tấm lòng vàng. Chỉ biết rằng chúng ta đã nhận được từ những người thân của chúng ta – những người đang cần, rất nhiều ân sủng không nguôi. Chỉ biết rằng, chúng tôi đã nhận được từ những tấm lòng hảo tâm của người dân trên cả nước và các doanh nghiệp sự tin tưởng tuyệt đối khi họ hết lòng vì chúng tôi để “tiếp tay” cho nhiều hoàn cảnh trong cuộc sống cần được giúp đỡ. .