Ngày 19/9/2022, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Giáo dục tại New York, Hoa Kỳ. Hội nghị do Tổng thư ký Liên hợp quốc António Guterres chủ trì. Hơn 200 quốc gia và vùng lãnh thổ tham dự.
Tại hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đã trình bày tham luận với chủ đề “Chuyển đổi giáo dục để chuyển đổi thế giới: Học để chung sống bền vững”. Bộ trưởng Thông tin, hai năm qua, sự nghiệp giáo dục Việt Nam tiếp tục phát triển, giảm thiểu tác động tiêu cực đến giáo dục nhờ ý chí, nỗ lực của học sinh, giáo viên và nhà trường.
Đây không phải là lần đầu tiên Việt Nam tham dự hội nghị quốc tế về giáo dục. Từ năm 2012, Việt Nam đã cử Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo lúc bấy giờ là ông Trần Quang Quý tham dự Hội thảo quốc tế về giáo dục với chủ đề “Thay đổi giáo dục để phù hợp với thế giới đang thay đổi”. diễn ra tại London, Vương quốc Anh.
Các ông ở Bộ Giáo dục và Đào tạo sang Mỹ để cập nhật chương trình giáo dục và tổ chức của các trường đại học Mỹ để học hỏi, nhưng khi về Hà Nội thì chẳng thấy đâu cả. Anh ấy lo lắng về việc bảo vệ chiếc ghế của mình, nhưng anh ấy không dám thực hiện bất kỳ thay đổi nào. Thay đổi phải từ người đứng đầu Bộ Chính trị. – Giáo sư Nguyễn Đăng Hưng
Một số chuyên gia giáo dục cho rằng, Việt Nam có tham gia bao nhiêu hội thảo quốc tế cũng không cải thiện được nền giáo dục nước nhà nếu không thay đổi chính sách giáo dục hiện hành.
Giáo sư Nguyễn Đăng Hưng, người đã nhiều năm giảng dạy tại Việt Nam, bày tỏ quan điểm với RFA vào sáng 22/9:
“Việc tham dự các hội thảo giáo dục ở nước ngoài hay ở Việt Nam có ít nhiều ý nghĩa đối với chính sách giáo dục và triết lý giáo dục mà Việt Nam đã chấp nhận trong nhiều thập kỷ qua.
Sau bốn mươi năm hòa bình, tình hình ngày càng nghiêm trọng, nhưng không có gì thay đổi. Mọi người đàn ông đều muốn cải tạo. Gần nhất là với anh Nguyễn Kim Sơn, tôi thấy buổi nói chuyện tương đối thật. Nhưng khi nói đến cải cách những thứ cụ thể, không có gì kích thích tôi.
Các ông ở Bộ Giáo dục và Đào tạo sang Mỹ để cập nhật chương trình giáo dục và tổ chức của các trường đại học Mỹ để học hỏi, nhưng khi về Hà Nội thì chẳng thấy đâu cả. Anh ấy lo lắng về việc bảo vệ chiếc ghế của mình, nhưng anh ấy không dám thực hiện bất kỳ thay đổi nào. Thay đổi phải từ người đứng đầu Bộ Chính trị. Nhưng những người này thường suy nghĩ thiển cận nên không nhận thấy sự thay đổi. Vì vậy hầu hết những người trong khuôn khổ của chế độ đều đứng ngồi không yên.
Cứ lấy chương trình giáo dục của Việt Nam Cộng Hòa, lấy chương trình học áp dụng ở miền Nam 1954-1975 để thực hiện là đã đi đúng hướng rồi. Đó là cải cách. “
Nhà giáo Đinh Kim Phúc không tin có cải cách giáo dục ở Việt Nam:
“Nói đến nền giáo dục của Việt Nam hơn 40 năm qua, kể từ khi đất nước thống nhất, phải nhìn nhận một cách khách quan rằng nhiều bạn trẻ ngày nay rất giỏi vì được sinh ra và lớn lên trong điều kiện toàn cầu. toàn cầu hóa. Nhưng nhìn chung, nền giáo dục Việt Nam vẫn lẹt đẹt. Theo cố GS Hoàng Tụy, nền giáo dục Việt Nam không lạc hậu mà lệch lạc. Mục tiêu đào tạo và chương trình đào tạo bị sai lệch, xơ cứng hóa dẫn đến nền giáo dục Việt Nam lạc hậu.
Ở Đông Nam Á, nơi tổ chức Hội đồng Bộ trưởng, có nhiều chương trình đào tạo nâng cao chất lượng giáo dục của các nước. Nhưng Việt Nam vẫn không theo kịp.
Nếu Việt Nam muốn cạnh tranh với các nước Đông Nam Á thì phải xác định lại mục tiêu đào tạo. Nhưng xác định lại mục tiêu đào tạo thì gắn với mục đích chính trị; với kết quả của lý tưởng cộng sản là xây dựng chủ nghĩa xã hội… Tất cả đều chi phối mục tiêu giáo dục. Vì vậy, theo tôi, rất khó thực hiện một cuộc cải cách giáo dục, thậm chí không thể thực hiện một cuộc cải cách giáo dục ở Việt Nam ”.
Triết lý giáo dục là điều được nhiều người nói đến nhằm cải cách nền giáo dục Việt Nam. Triết lý giáo dục của Việt Nam Cộng hòa là Nhân bản – Dân tộc – Khai phóng. Tại phiên trả lời chất vấn trước đại biểu Quốc hội sáng ngày 1/11/2018, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam nêu rõ triết lý giáo dục của Việt Nam là “dân giàu, nước mạnh, dân chủ”. công bằng, văn minh. Đó là xây dựng con người Việt Nam toàn diện, có trí tuệ, vẻ đẹp hình thể, tinh thần dân tộc, yêu nước và trách nhiệm quốc tế. Ông Đam kêu gọi các đại biểu Quốc hội cho ý kiến về Luật Giáo dục sửa đổi.
Phó Giáo sư – Tiến sĩ Mạc Văn Trang, người hơn 30 năm công tác trong ngành giáo dục miền Bắc, đưa ra lý do Việt Nam không đưa ra triết lý giáo dục chính thống:
“Quốc hội hay ngành giáo dục không muốn có một triết lý giáo dục khác với các nguyên tắc của nền giáo dục cộng sản. Người ta sợ đừng bắt chước cách giáo dục của chính quyền Việt Nam Cộng Hòa, không muốn giống thế giới và không nghe lời một nhà khoa học, nhưng hãy coi những nguyên tắc giáo dục của đảng và nghị quyết của đảng là khôn ngoan nhất. sự thật.”
Tại Hội nghị Thượng đỉnh Giáo dục ở New York vừa qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam mong muốn Hoa Kỳ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam nâng cao chất lượng giáo dục đại học và giảng dạy tiếng Anh; khuyến khích các cơ sở giáo dục đại học lớn mở văn phòng đại diện tại Việt Nam; khuyến khích các nhà đầu tư Hoa Kỳ tăng cường hợp tác đầu tư vào Việt Nam trong lĩnh vực giáo dục.
Nói về giáo dục đại học, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn từng cho rằng, học lực phải là linh hồn của tự chủ đại học. Đây là phát biểu được cho là phát biểu ‘đột phá’ của một bộ trưởng giáo dục từ trước đến nay.
Nếu Việt Nam muốn cạnh tranh với các nước Đông Nam Á thì phải xác định lại mục tiêu đào tạo. Nhưng xác định lại mục tiêu đào tạo thì gắn với mục đích chính trị; với kết quả của lý tưởng cộng sản là xây dựng chủ nghĩa xã hội… Tất cả đều chi phối mục tiêu giáo dục. Vì vậy, theo tôi, rất khó thực hiện một cuộc cải cách giáo dục, thậm chí không thể thực hiện một cuộc cải cách giáo dục ở Việt Nam. – Giảng viên Đinh Kim Phúc
Giảng viên Đinh Kim Phúc nêu quan điểm về phát biểu của ông Sơn:
“Theo tôi, các môn khoa học công nghệ, Toán, Lý, Hóa… đều ổn. Nhưng liệu khoa học xã hội có dám cho sinh viên và giảng viên tự do học thuật không?
Có thể thảo luận mọi vấn đề bằng các tài liệu tham khảo trên thế giới để lý giải một vấn đề của lịch sử, văn học, khoa học – xã hội nước nhà không? Rõ ràng là không!
Như vậy, để học thuật là linh hồn của các trường học, có quyền tự do sáng tạo thì con người phải thực sự được giải phóng về mặt tư tưởng. Phải tự do tư duy, tự do sáng tạo, tự do suy nghĩ để tự mình tiếp cận chân lý nhằm khắc phục những mặt yếu kém để vươn lên cùng các nước trong khu vực và trên thế giới.
Chỉ có một điều rất nhỏ là học sinh lớp một mới sáu tuổi phải có 23 cuốn sách giáo khoa. Tôi không thể định nghĩa được loại hình giáo dục nào! ”
Tự do học thuật không chỉ là quyền cơ bản cần được hiến pháp công nhận và bảo vệ, mà còn là điều kiện cần thiết để cải cách giáo dục. Tự do học thuật tạo ra những con người tự do, đó là mục tiêu của một nền giáo dục khai phóng.
