Họa sĩ Lê Thiết Cương
Bằng chứng là đã xuất hiện một thế hệ “họa sĩ mở cửa”, chủ yếu là 6X, với nhiều triển lãm trong và ngoài nước, đã góp phần làm cho bạn bè quốc tế hiểu rằng Việt Nam không chỉ có chiến tranh.
Nếu như quyết sách Đổi mới được coi là bước bùng nổ đầu tiên của hội họa Việt Nam thì trong vài năm trở lại đây, đã có nhiều tín hiệu về sự bùng nổ lần thứ hai.
Bệnh chảy máu do tạo tác có thể tự chữa khỏi
Không phải ngẫu nhiên mà vào tháng 7/2022, nhà đấu giá nổi tiếng Sotheby’s lần đầu tiên tổ chức triển lãm tranh mang tên “Hồn xưa xứ lạ” với các tác phẩm của bộ tứ Lê Phổ, Mai Trung Thứ, Lê Thị Lựu, Lê Thi. Lưu. Vũ Cao Đàm.
Sotheby’s cho rằng Việt Nam là một thị trường nghệ thuật tiềm năng. Điều này quá đúng, đặc biệt qua triển lãm, người xem thấy rằng 50 tác phẩm được trưng bày đều là của các nhà sưu tập Việt Nam.
Những tác phẩm được bán là những tác phẩm đã được đấu giá thành công từ các cuộc đấu giá của chính Sotheby ở Singapore, Hồng Kông hoặc các quốc gia khác. Có một “tác dụng phụ” là với triển lãm đình đám này, không chỉ Sotheby’s, mà có thể các nhà đấu giá khác cũng sẽ quan tâm đến thị trường mỹ thuật Việt Nam.
Điều mà các nhà quản lý văn hóa lo lắng là căn bệnh chảy máu cổ vật cũng như tác phẩm nghệ thuật hàng chục năm (tạm tính từ năm 1975) nay đã khỏi, bệnh tự khỏi. Đó cũng là một “sắc màu mới” của mỹ thuật Việt Nam hôm nay: sự hồi hương tranh của các bậc thầy thuộc thế hệ họa sĩ Đông Dương.
Trong các cuộc đấu giá ở nước ngoài với tranh của các họa sĩ Việt Nam, hầu hết các tác phẩm đấu giá thành công đều thuộc về các nhà sưu tập Việt Nam.
Người sưu tầm biết làm, biết chơi
“Ngưỡng triệu đô” đã có nhiều tác phẩm vượt qua như: Chân dung cô Phượng của Mai Trung Thu, Phong cảnh chùa Thầy của Phạm Hậu, Đời sống gia đình của Lê Phổ …
Đáng chú ý là các tác phẩm nail của các họa sĩ Đông Dương đều đã “về hàng”: cô gái trẻ bên cạnh hoa huệ của Tô Ngọc Vân, Hảo của Dương Bích Liên, Phụ nữ đội nón bên sông của Mai Trung Thu, Phong cảnh của Nong Pênh của Lê Quốc Lộc …
Với những tác phẩm đắt giá như vậy, không khó để nhận ra chủ nhân là doanh nhân dù không công khai. Trong số này, có những người không chỉ là nhà sưu tập mà còn đầu tư, một công đôi việc. Họ biết cách làm việc, họ biết cách chơi.
Bằng cách mua tranh của các họa sĩ bậc thầy, họ đã đánh thức cộng đồng về giá trị của mỹ thuật Việt Nam, hồi hương những bức tranh quý, góp phần tạo nên làn sóng sưu tầm tranh. Mỹ thuật.
Tạm gọi những doanh nhân giàu có chuyên sưu tầm tranh của các họa sĩ thời Đông Dương là những nhà sưu tập hạng nhất, dễ nhận thấy ở họ có một điểm chung là khả năng cảm thụ thẩm mỹ rất “vừa tầm” với thế giới. tranh của các họa sĩ thuộc thế hệ mỹ thuật Đông Dương.
Tranh đẹp, hiếm, dễ nhìn, dễ hiểu, dễ treo, dễ khoe để khẳng định đẳng cấp. Vì là doanh nhân nên cách chọn mua tranh Đông Dương rất an toàn, khả năng giá tranh sẽ còn tăng cao hơn nữa. Nếu bạn không chơi nữa và bán lại, bạn vẫn sẽ có lãi.
Làn sóng hội họa là một mảng màu mới khác của mỹ thuật Việt Nam hiện nay. Đưa xe tải ra nước ngoài tham dự các cuộc đấu giá đình đám để mang về những bức tranh triệu đô là chiêu của các “tay to”. Nhưng đó cũng chỉ là một lớp sóng.
Những người ít tiền, không đủ khả năng thì đến Sotheby’s hay Christie’s, có các nhà đấu giá trong nước, đấu giá nhỏ với tranh của các họa sĩ thuộc giai cấp kháng chiến của Việt Nam. Tô Ngọc Vân và các họa sĩ sau này với giá trên dưới 100 triệu đồng. Có thể kể tên: Nhà đấu giá Chợ, Nhà đấu giá Lý Thị, Nhà đấu giá V.Cao Gallery (Hải Phòng), Pi …
Còn nhiều vướng mắc và sai sót vì đấu giá nghệ thuật còn quá mới mẻ, nhưng hy vọng mọi thứ sẽ tốt hơn khi Luật Đấu giá được trình Quốc hội vào cuối năm nay. Các nhà sưu tập ở phân khúc này là xu hướng chủ đạo của làn sóng hội họa.
Thị trường sôi động không chỉ ở các cuộc đấu giá mà còn ở các cuộc triển lãm. Giới trẻ chơi tranh Việt là một “màu mới” khác của dòng tranh mỹ thuật Việt Nam hiện nay. Hầu hết các tác phẩm họ chọn là của những họa sĩ trẻ vô danh, phong cách hiện đại, không dễ nhìn. Điều đó thực sự đáng trân trọng.
Khoảng 30 cuộc triển lãm từ trước đến nay tại TP.HCM và Hà Nội, không có cuộc triển lãm nào mà không có tranh bán được và 90% tranh bán ra là do người Việt Nam mua. Có rất nhiều nhà sưu tập trẻ, không hẳn là doanh nhân. Gồm các nghệ sĩ nổi tiếng: Tùng Dương, Thanh Lam, Trịnh Vĩnh Trinh, Đức Trí, Huy Tuấn, Phạm Hoàng Nam …
Khách hàng tiềm năng của hội họa Việt Nam?
Sự sôi động của thị trường nghệ thuật Việt Nam được thể hiện qua các cuộc đấu giá, triển lãm nghệ thuật đang diễn ra và các phòng trưng bày được lên lịch đầy đủ. Đặc biệt là sự quan tâm của các doanh nghiệp tư nhân với hàng mỹ nghệ Việt Nam.
Trung tâm Nghệ thuật Đương đại VCCA của Vingroup thường xuyên tổ chức các cuộc triển lãm phi lợi nhuận. Công ty Đấu giá Bất động sản Lạc Việt mở công ty con chuyên về đấu giá nghệ thuật. Ana Mandara Dalat mở triển lãm 3 tháng một lần …
Cách thức tổ chức triển lãm ngày nay không giống ngày xưa. Mỗi cuộc triển lãm thường đi kèm với một hội thảo hoặc kết hợp với một cuộc trò chuyện với người xem về một vấn đề nào đó.
Ví dụ về tranh khắc, điêu khắc động, kỹ thuật sơn mài truyền thống… Những người mới học mỹ thuật cần có những kiến thức như vậy. Họ là những khách hàng tiềm năng của đồ mỹ nghệ Việt Nam. Omega Book và NXB Dân Trí đang thực hiện một dự án dài hơi, đưa ra thị trường những ấn phẩm tuyệt đẹp của các danh họa nổi tiếng trên thế giới: Van Gogh, Leonardo Da Vinci, Michelangelo…
Các nhà xuất bản khác cũng có nhiều đầu sách về tranh dân gian, tranh Đông Hồ, tranh Hàng Trống, tranh Kim Hoàng, tranh thờ… Đây là những kiến thức cơ bản cần thiết cho các nhà sưu tập trẻ.
Sau 40, 50 năm nữa, ai sẽ là khách hàng của hội họa Việt Nam? Gần đây, không chỉ các trường quốc tế mà ngay cả các trường tiểu học tư thục cũng không còn coi vẽ và thủ công là môn học THCS. Để có một tâm hồn đẹp và có đạo cần phải giáo dục từ nhỏ.
Có như vậy mới mong người Việt Nam không bị “mù”. Đó cũng là xu hướng của thế giới ngày nay. Bức chân dung đời sống mỹ thuật Việt Nam ngày nay được vẽ bằng tông màu sáng và tươi tắn.
Từ việc hồi hương các tác phẩm của các họa sĩ Trường Mỹ thuật Đông Dương, nhiều bức đã vượt mốc triệu đô, đến làn sóng sưu tầm tranh và truyện giáo dục của giới trẻ Việt Nam. Kiến thức về hội họa thông qua các hội thảo, ấn phẩm, hội thảo …
Những điều đó rất mới và khác so với khoảng thời gian 20 năm trước. Cộng đồng yêu nghệ thuật có quyền hy vọng.
Theo Lê Thiết Cương ‘về bến lạ’ Đặng Đình Hùng
