Tin nhanh

Với một số lượng lớn tiền đã được chuyển ra nước ngoài, chỉ có thể bằng những con đường bất hợp pháp hoặc do “né kẽ hở” trong chính sách pháp luật. Đó là những nhận định của chuyên gia tài chính – TS Nguyễn Trí Hiếu khi trao đổi với Kinh tế & Đô thị.

Chuyển hàng nghìn tỷ ra nước ngoài một cách bất thường

Mới đây, việc Công ty cổ phần Tân Tạo tạm ứng gần 2.000 tỷ đồng cho Chủ tịch HĐQT Đặng Thị Hoàng Yến để đầu tư sang Mỹ, nhưng sau đó đính chính là chỉ chi 633 tỷ đồng gây bức xúc trong dư luận. Chưa nói đến con số chính xác nhưng không chỉ riêng Tân Tạo mà nhu cầu chuyển tiền ra nước ngoài của các doanh nghiệp rất lớn. Bạn đánh giá thế nào về mục đích này, nó có bình thường không?

– Đầu tư ra nước ngoài giúp doanh nghiệp thâm nhập sâu rộng vào thị trường thế giới, tìm kiếm cơ hội đầu tư tốt hơn, từ đó nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Phát triển thương hiệu, công nghệ, bí quyết, sử dụng đội ngũ quản lý trong nước, khoa học công nghệ … và ứng dụng thành công của nước ngoài vào hoạt động kinh doanh của công ty mẹ trong nước.

Tuy nhiên, không loại trừ trường hợp các đối tượng rửa tiền thành lập các công ty bình phong, thông qua hoạt động của các công ty này và chế biến “tiền bẩn” thành “tiền sạch”. Hoặc một hình thức khác, đó là chuyển tiền ra nước ngoài để đầu tư cất giấu.

Trong khi minh bạch thông tin dự án và quỹ đầu tư là yêu cầu rất quan trọng thì ở một số quốc gia “dễ dãi”, điều này không được coi trọng. Từ đó, dẫn đến những lo ngại về mặt pháp lý khi đây rất có thể là một “giao dịch đáng ngờ” (thuật ngữ chỉ các giao dịch không rõ ràng, có khả năng được sử dụng để rửa tiền) và là một kênh rửa tiền của công ty. các cá nhân.

Như vậy, phải chăng quy định về chuyển tiền ra nước ngoài của Việt Nam đang được nới lỏng?

– Theo quy định, việc chuyển tiền ra nước ngoài qua ngân hàng được quy định rất chặt chẽ và phải trải qua nhiều bước với quy trình khá phức tạp. Trước hết, muốn chuyển tiền phải có giấy phép của Bộ Tài chính hoặc Ngân hàng Nhà nước (NHNN).

Và khi đến các ngân hàng để xin chuyển tiền thì phải có giấy phép trên và cho họ biết lý do. Nếu chuyển tiền cho con đi du học, chữa bệnh thì phải có giấy tờ chứng minh học phí hoặc giấy biên nhận của bệnh viện. Phải có giấy tờ chứng minh quan hệ nhân thân, xác nhận nhập cảnh trên hộ chiếu, hợp đồng lao động hoặc các giấy tờ khác chứng minh đối tượng đang ở nước ngoài …

Hạn mức gửi tiền trợ cấp cho người thân đang sống ở nước ngoài cũng được quy định ở một tỷ lệ khác nhau ở mỗi ngân hàng. Có ngân hàng đồng ý mức chuyển tiền cho người thân phụ thuộc không quá 20.000 USD / năm; Tuy nhiên, có ngân hàng quy định hạn mức chuyển tiền tối đa chỉ 7.000 USD / người / năm.

Nếu chuyển tiền với mục đích tất toán, ngoài các giấy tờ cơ bản như hợp đồng mua bán ngoại tệ, hộ chiếu hợp lệ… người dân còn phải chứng minh được nguồn gốc hợp pháp của số tiền đó; trong đó bao gồm tính hợp pháp của việc sở hữu tiền của người định cư, đồng thời người chuyển tiền cũng phải chứng minh nguồn gốc số tiền đó có hợp pháp không, giấy phép mang ngoại tệ ra nước ngoài có hợp lệ hay không. không… Thông thường, các doanh nghiệp có thể chuyển tiền ra nước ngoài với mục đích kinh doanh nhưng vẫn phải có giấy phép của Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước.

Nguy cơ rửa tiền, buôn lậu, trốn thuế …

Quy định chuyển tiền ra nước ngoài là vậy, nhưng đã có trường hợp tiền “khủng” chảy ra nước ngoài. Đây có phải là bất chấp pháp luật?

– Thông thường, các doanh nghiệp có thể chuyển tiền ra nước ngoài với mục đích kinh doanh nhưng vẫn cần phải có giấy phép của Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước. Ngoài ra, chỉ có 2 cách: Thứ nhất, chuyển tiền bất hợp pháp; Hai là tìm ngân hàng hoặc công ty tài chính để hợp tác, họ sẵn sàng hoạt động ngoài vòng pháp luật.

Các đối tượng lợi dụng kẽ hở của pháp luật để “né”. Đó là làm sai lệch hồ sơ xuất nhập khẩu, thổi phồng giá trị hàng hóa thương mại trong hồ sơ thanh toán và dễ dàng chuyển tiền, ngoại tệ ra nước ngoài trái phép.

Viện KSND TP Hà Nội đã hoàn tất cáo trạng truy tố Nguyễn Thị Nguyệt và chồng là Phạm Anh Tuấn (đều trú tại Hà Nội) cấu kết với đồng phạm nhiều lần hợp thức hóa chứng từ tạm nhập, tái xuất. chuyển trái phép hơn 30.000 tỷ đồng ra nước ngoài.

Lợi dụng sự kiểm soát rất lỏng lẻo của ngân hàng để làm giả các chứng từ thương mại, xuất nhập khẩu làm cơ sở thực hiện toàn bộ các chứng từ như đơn xin mở tài khoản, giấy ủy quyền, lệnh chuyển khoản. tiền, giấy đề nghị bán ngoại tệ, lệnh chuyển tiền, giấy đề nghị chuyển tiền, phụ lục hợp đồng … phục vụ việc chuyển tiền, ngoại tệ ra nước ngoài trái phép tại ngân hàng.

Trong vụ án “đánh bạc nghìn tỷ” liên quan đến Phan Sào Nam và Nguyễn Văn Dương bị khởi tố năm 2018, cơ quan chức năng phát hiện hàng triệu USD được chuyển ra nước ngoài một cách dễ dàng theo con đường “hợp đồng kinh tế”. .

Hình thức thứ hai là lợi dụng lỗ hổng để kiểm soát các cổng thanh toán quốc tế như Paypal, Payoneer, giao dịch tiền ảo qua hệ thống điện tử.

Mặc dù được sử dụng rộng rãi nhưng cho đến nay, các cổng trung gian thanh toán quốc tế như Paypal, Payoneer, tiền ảo tồn tại dưới dạng mật mã trên máy tính… vẫn chưa được cấp phép cung cấp dịch vụ trung gian. thanh toán hoặc công nhận. Bằng cách này, nhiều người giàu trong nước có thể chuyển tài sản của họ sang tài khoản của người khác ở nước ngoài.

Các hình thức chuyển tiền cũng rất đa dạng, trong đó, thời gian gần đây xuất hiện dịch vụ chuyển tiền ngầm thông qua ứng dụng (app), tiệm vàng… với số tiền lớn, thủ tục nhanh chóng.

Trước đó, cơ quan chức năng cũng đã phát hiện nhiều vụ vận chuyển tiền lậu ra nước ngoài. Trong vụ án buôn lậu của Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Kỹ thuật Nhật Cường, bị cáo Nguyễn Bảo Ngọc (giám đốc tài chính công ty này) thừa nhận thông qua trung gian đã chuyển hơn 2.500 tỷ đồng ra nước ngoài.

Chưa kể đến sự thông đồng giữa các đối tượng và cán bộ của các ngân hàng, tổ chức tín dụng trong việc thực hiện dịch vụ TTQT mà chúng ta thấy rõ ở vụ việc trên. Theo đó, cơ quan điều tra xác định, một số nhân viên ngân hàng ở Móng Cái, Quảng Ninh đã cấu kết với các đối tượng thực hiện giao dịch thanh toán quốc tế thành công. Với mỗi giao dịch thanh toán quốc tế, nhân viên ngân hàng sẽ được lợi từ 500.000 – 1.500.000 đồng / 1 triệu USD.

Kiểm tra các giao dịch đáng ngờ

Làm thế nào để chuyển tiền có thể được ngăn chặn để rửa tiền?
– Tình trạng chuyển tiền ra nước ngoài để rửa tiền đang là vấn đề nóng trong thời gian qua khi số lượng ngày càng tăng và thủ đoạn cũng ngày càng tinh vi hơn.

Chúng ta cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Đặc biệt, việc hoàn thiện hành lang pháp lý liên quan đến chuyển tiền xuyên biên giới là yêu cầu cấp thiết hiện nay. Kiểm soát chặt chẽ các doanh nghiệp có doanh thu tại Việt Nam nhưng hoạt động kinh doanh “không thường xuyên” và chuyển lợi nhuận hoặc đầu tư ra nước ngoài với số lượng lớn.

Cần hoàn thiện các quy định của Pháp lệnh Ngoại hối, Luật Các tổ chức tín dụng, Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, các quy định pháp luật về hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu … Đặc biệt, quy định về giám sát. cơ chế hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu; giám sát hoạt động chuyển tiền và thanh toán các giao dịch vãng lai; giám sát chặt chẽ việc quản lý, thành lập doanh nghiệp để kịp thời ngăn chặn việc thành lập doanh nghiệp “ma” hoạt động trái pháp luật, tổ chức buôn lậu, trốn thuế…

Việc kiểm tra, xử lý vi phạm thị trường phi chính thức cần có sự phối hợp chặt chẽ của các Bộ, ngành liên quan: Bộ Công an, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công Thương … và UBND các tỉnh, thành phố. Cần nâng cao năng lực, kiến ​​thức về phòng, chống rửa tiền cho đội ngũ cán bộ chuyên trách; sự phối hợp của các cơ quan liên quan.

Đặc biệt, phương thức rửa tiền mới khó ngăn chặn hiện nay là thông qua trao đổi tiền ảo, tiền kỹ thuật số tiềm ẩn nguy cơ bất ổn khi chảy máu ngoại tệ với số lượng lớn.

Phải có khung pháp lý cho việc kinh doanh các sàn giao dịch tiền ảo (ví dụ, buộc các sàn giao dịch tiền ảo phải đăng ký) để có cơ sở pháp lý giám sát các giao dịch; Phải có một công cụ theo dõi (công nghệ thông tin nắm bắt giao dịch và ngăn chặn nó) để thực thi pháp luật, và thứ ba, có một khuôn khổ để trừng phạt tội phạm.

Các cơ quan quản lý nhà nước phải bắt kịp câu chuyện công nghệ đang phát triển. Từ đó, hành lang pháp lý cũng phải thay đổi để hoàn thiện.

Cần đẩy mạnh hơn nữa việc cập nhật các xu hướng thay đổi của công nghệ. Các cơ quan quản lý nhà nước phải bắt kịp câu chuyện công nghệ đang phát triển. Từ đó, hành lang pháp lý cũng phải thay đổi để hoàn thiện.

Cảm ơn ngài!