Theo Quy hoạch chung Thủ đô đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Hà Nội có 5 đô thị vệ tinh gồm: Sơn Tây, Hòa Lạc, Xuân Mai, Phú Xuyên và Sóc Sơn.
Với kỳ vọng, các đô thị vệ tinh khi hình thành sẽ kéo các trường đại học, bệnh viện, cơ sở sản xuất công nghiệp di dời, giảm tải dân cư khu vực nội đô. Tuy nhiên, thực tế 10 năm trở lại đây, các đô thị vệ tinh của Hà Nội vẫn chưa thể hoàn thành “sứ mệnh”, khu vực nội đô vẫn trong tình trạng quá tải.
Đến thời điểm này, ngoài khu đô thị Hòa Lạc mới bắt đầu xây dựng một phần nhỏ, các khu đô thị vệ tinh khác vẫn đang trong tình trạng nằm yên trên giấy. Vậy tại sao chủ trương xây dựng 5 đô thị vệ tinh đã có từ lâu nhưng việc triển khai lại đình trệ?
Đại lộ Thăng Long nối trung tâm Hà Nội với khu đô thị vệ tinh Hòa Lạc. (Ảnh: Lao động)
Nguyên nhân lớn nhất khiến việc xây dựng các đô thị vệ tinh bị chậm hơn 10 năm qua là do chậm quy hoạch và phê duyệt quy hoạch. Đến nay, các đồ án quy hoạch phân khu chức năng của 5 đô thị vệ tinh mới đang được nghiên cứu.
Một nguyên nhân khác không kém phần quan trọng là Hà Nội thiếu chính sách thu hút nguồn lực từ các nhà đầu tư, thiếu hạ tầng giao thông dẫn đến các nhà đầu tư không mặn mà với việc xây dựng các khu đô thị mới. thị trường vệ tinh.
Có thể thấy, nhiều nhà đầu tư sẵn sàng đầu tư xây dựng khu đô thị ở các tỉnh lân cận như Thái Nguyên, Hà Nam, Hưng Yên …, nhưng ở Sơn Tây, Hòa Lạc, Xuân Mai, Phú Xuyên, Sóc Sơn thì không. Đây là nguyên nhân chính khiến các đô thị vệ tinh chưa thể hình thành, cũng như không thể di dời trường học, bệnh viện,… càng không thu hút được dân cư để giảm áp lực cho nội đô như kỳ vọng.
Vùng lõi “siêu đô thị vệ tinh” bị bỏ hoang
Có thể thấy, các đô thị vệ tinh được quy hoạch cách trung tâm thành phố khoảng 25 – 30 km. Đây là khoảng cách tối ưu để đảm bảo tính độc lập tương đối của các đô thị vệ tinh, được kết nối với đô thị trung tâm bằng các phương tiện giao thông tốc độ cao như đường sắt đô thị, xe buýt cao tốc … Tuy nhiên, 10 năm trở lại đây, các phương tiện này kết nối đã không có sẵn.
Hòa Lạc là đô thị vệ tinh lớn nhất, hình thành sớm nhất trong 5 đô thị vệ tinh của Hà Nội, cũng vì chưa kết nối nhanh, hạ tầng còn ngổn ngang, nhiều nơi bỏ hoang, không tương đồng với các đô thị khác. hình dung một khu đô thị công nghệ cao.
Hoang tàn, dột nát, cũ kỹ …, ngay cả gian bếp sau nhà cũng bị sập từ lâu nhưng 15 năm qua ông Tre (tổ 7, thôn 10, xã Thạch Hòa, Thạch Thất, Hà Nội) vẫn chưa. được phép sửa chữa nhà, chỉ vì nhà nằm trong quy hoạch khu đô thị Đại học Quốc gia Hà Nội.
Căn nhà xập xệ nhưng anh cũng như bao hộ dân khác chưa thể dọn đi nơi khác ở vì chưa được bố trí nhà tái định cư.
“Làm đường ở đâu thì dời chỗ đó, chưa phạm tội thì ở, làm ăn nên cuộc sống cũng khó khăn. Chỉ có đất hay trồng cây thôi, ai còn chè thì làm”. Nó. Có chỗ làm, mất chè thì khổ. Nói chung cuộc sống tuy nghèo nhưng mình không muốn chuyện này kéo dài, mình cũng muốn ổn định “, Phạm Tiến Trẻ, tổ 7, chia sẻ. , thôn 10, xã Thạch Hòa, Thạch Thất. , Hà Nội, chia sẻ.
Nhiều vướng mắc về vốn, quy hoạch, diện tích chồng lấn khiến vùng lõi của dự án và phần lớn diện tích bị bỏ hoang, không thu hút được nhà đầu tư mới.
Công tác bồi thường, hỗ trợ, giải phóng mặt bằng trải qua nhiều thời kỳ, nhiều chính sách khác nhau khiến hàng trăm hộ dân bị mắc kẹt trong dự án, không thể đi, ở. Sau 15 năm, đến nay, khu đô thị quy mô 600.000 dân mới giải phóng được 70% mặt bằng.
“Khi làm trường chúng tôi sẽ giải phóng hết. Những nơi làm đường đã di dời hết. Còn tôi và những nhà ở đây, nếu không vi phạm làm đường thì chúng tôi vẫn phải sống”, ông Phẩm nói. Tiên Tre.
“Kìm hãm sự phát triển đô thị tự phát bằng một hành lang xanh ngăn cách các đô thị và phân tán các đô thị vệ tinh ra bên ngoài là một kịch bản rất đẹp. Nhưng họa sĩ đã không nghĩ đến nguồn gốc. Không nỗ lực thực hiện nên bản vẽ sai từ quy hoạch chung, hàng loạt quy hoạch khác sai nhưng giờ cứ thấy mưa lớn là trục đường mạnh nhất, luôn ngập nặng nhất là Hà Nội đi Hòa Lạc ”, KTS. Trần Huy Ánh, thành viên Hội đồng Khoa học, Tạp chí Kiến trúc Việt Nam cho biết.
Tháng 5 vừa qua, toàn bộ cơ quan của Đại học Quốc gia Hà Nội đã chuyển trụ sở từ nội thành về Hòa Lạc. Theo kế hoạch, năm học mới này, Đại học Quốc gia Hà Nội sẽ có khoảng 6.000 sinh viên đến học tập tại đây. Trong khi đó, hạ tầng còn phân tán, chưa được giải phóng mặt bằng, phần lớn diện tích khu đô thị vẫn bị bỏ hoang.
Cần đẩy nhanh việc hình thành các phân khu đô thị vệ tinh
Một chuyên gia quy hoạch đô thị từng cho rằng, khi nguồn lực lớn từ quỹ đất trong nội đô không được sử dụng hiệu quả thì Hà Nội luôn là thành phố đầu tư vào những dự án “đắt giá” nhất hành tinh nhưng không thu về lợi nhuận. chênh lệch đất để tái đầu tư; nhồi nhét quá nhiều dự án cao tầng vào nội đô nhưng vẫn không thu được nhiều nguồn lực để phát triển các đô thị vệ tinh.
Đã đến lúc Hà Nội cần đẩy nhanh việc hình thành các khu đô thị vệ tinh để quản lý, sử dụng quỹ đất hiệu quả, có chính sách thu hút đầu tư hấp dẫn hơn, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội. phát triển nhanh hơn và xứng tầm hơn.
Đô thị vệ tinh được định hướng phát triển hoàn chỉnh, đồng bộ từ hạ tầng kỹ thuật đến hạ tầng xã hội một cách độc lập và hỗ trợ, giảm tải một số chức năng cho đô thị trung tâm như: công nghiệp, giáo dục, công nghệ cao, đào tạo, y tế, du lịch, hạ tầng kỹ thuật quy mô lớn. .., đặc biệt, góp phần vào việc giãn dân khu vực nội thành Hà Nội. Để xây dựng các đô thị vệ tinh này, điều kiện tiên quyết là Thành phố phải đẩy nhanh tiến độ lập và phê duyệt quy hoạch.
“Giá như luật thay đổi một chút để Hà Nội giảm bớt quy trình vừa mất thời gian, vừa tốn kém chi phí, đặc biệt là làm mất đi cơ hội cho các nhà đầu tư. Tôi biết các nhà đầu tư rất quan tâm đến các đô thị vệ tinh, họ chỉ biết chờ, nhưng câu trả lời là chờ, chưa được phê duyệt ”, ông Ngô Trung Hải, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cho biết.
Ngoài việc thành phố phải tập trung nguồn lực, đầu tư hạ tầng khung để kết nối đô thị trung tâm với các đô thị vệ tinh, các nhà quản lý cũng cần thay đổi cách tiếp cận, cách thức thu hút nhà đầu tư. riêng.
“Muốn trở thành đô thị vệ tinh thì trước hết phải đánh giá nó, đánh giá cái gì tận dụng được, cái gì không làm được thì phải làm rõ, hoặc đặt dưới dạng khác, đặt tên khác để nhận diện khác, ứng xử theo ý mình. chức năng ”, KTS. Trần Huy Ánh, thành viên Hội đồng Khoa học, Tạp chí Kiến trúc Việt Nam, nhận xét.
“Cơ chế quản lý cũng cần được xã hội hóa và năng động hơn bởi bộ máy doanh nghiệp chứ không phải bộ máy hành chính. Giá như đó là một mô hình quản lý năng động hơn dưới góc độ của một nhà đầu tư. Nhìn thì có lợi hơn là thấy.” làm tròn trách nhiệm. Nhiệm vụ chính trị mà chỉ dùng tiền ngân sách, chỉ trông chờ vào tiền ngân sách để làm thì chắc chắn sẽ thất bại ”, ông Ngô Trung Hải, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch và Phát triển cho biết. phát triển đô thị ở Việt Nam, nhấn mạnh.
Việc tổ chức không gian đô thị Hà Nội theo mô hình cụm đô thị được kỳ vọng sẽ là động lực phát triển mới quan trọng cho sự phát triển kinh tế của Thủ đô. Đây cũng là mô hình đã được nhiều nước trên thế giới áp dụng thành công, sử dụng hiệu quả quỹ đất để giảm mật độ dân cư, giảm áp lực hạ tầng cho vùng lõi lịch sử nội đô.
Việc lập đồ án quy hoạch phân khu chức năng các đô thị vệ tinh nhằm cụ thể hóa quy hoạch chung đang được các sở, ngành thành phố Hà Nội khẩn trương triển khai. Đây được coi là nhiệm vụ không thể chậm trễ hơn nữa. Bởi nếu kéo dài quá trình phê duyệt quy hoạch và không biết khi nào hình thành các đô thị vệ tinh mới thì chúng ta sẽ đánh mất rất nhiều cơ hội phát triển kinh tế – xã hội của Thủ đô.
