Rùa chắc chắn là một trong những loài tiến hóa thành công nhất trong tự nhiên.
Rùa có tuổi thọ hàng trăm năm, khiến chúng trở thành một trong những loài động vật sống lâu nhất hành tinh. Chỉ cần có trạng thái cơ thể hoàn chỉnh, rùa là bậc thầy về sinh tồn, sở hữu khả năng phòng thủ chắc chắn khiến bất cứ đối thủ nào cũng phải e dè. Tất cả những kỳ công này là nhờ vào chiếc mai rùa cứng cáp vô song.
Vỏ cứng khiến rùa bất khả chiến bại?
Mai rùa là cơn ác mộng của vô số kẻ săn mồi – một bữa tiệc không thể trốn thoát và không thể bay đang ở ngay trước mắt nhưng không thể không thưởng thức. Không nhai được, không nuốt được, răng dù có cứng đến đâu cũng khó có thể xuyên thủng chiếc mai rùa này.
Chắc hẳn bạn đã từng nghe câu chuyện đại bàng ăn thịt rùa: Đại bàng vồ lấy rùa bay lên rồi thả xuống làm vỡ mai rùa, rồi ăn thịt bên trong. Nhưng trên thực tế, hầu hết đại bàng chỉ ăn thịt rùa nhỏ, chúng trực tiếp dùng mỏ nhọn chọc vào các lỗ trên mai, sau đó cắn và ăn thịt rùa.
Trước một con rùa trưởng thành, đại bàng thường không tấn công trực tiếp. Mai rùa đã phát triển đầy đủ rất cứng và nhẵn, với diện tích bề mặt lớn khiến đại bàng khó có thể cầm lấy bằng móng vuốt của mình. Quá trình “mổ thịt” một con rùa dài và tốn công sức, vì vậy đại bàng thà bắt một số chuột đồng và thỏ để ăn.
Trong tự nhiên, cá sấu là một trong số ít những sinh vật có thể trực tiếp phá hủy một chiếc mai rùa “hoàn chỉnh” bằng một cú đớp cực mạnh. Nhưng đồng thời, có rất nhiều trường hợp thực tế mà cá sấu bất lực trước lớp vỏ cứng.
Ở đây phải kể đến một điểm chung: Lực cắn giữa các loài cá sấu khác nhau cũng khác nhau, và cấu tạo cơ thể của rùa cũng đa dạng.
Nhìn chung, hầu hết các loài rùa đều có mai hơi cong – một cấu trúc khiến những kẻ săn mồi khó cắn và nghiền nát. Tuy nhiên, để thuận lợi cho các hoạt động dưới nước, nhiều loài rùa nước sẽ phát triển tương đối phẳng và mai nhẹ nên khả năng phòng thủ không mạnh như rùa cạn.
Vì vậy, hung dữ như cá sấu, chúng ít khi “kiếm chuyện” với những con rùa có mai cứng mà lại thích rùa sông làm đồ vật.
Ngoài ra, những ai theo dõi thế giới động vật sẽ có nhận xét: Báo đốm là sinh vật đáng sợ duy nhất ngoài cá sấu có thể cắn xuyên mai rùa.
Nhưng thực tế, báo đốm chỉ săn rùa biển. Khi rùa lên bờ đẻ trứng vào ban đêm, báo đốm sẽ lợi dụng sơ hở để cắn vào họng rùa cho đến chết.
Sở dĩ báo đốm có thể thưởng thức món rùa biển như những bữa ăn bình thường như vậy là do rùa biển không thể rút hoàn toàn đầu và các chi vào trong mai. Vì sống ở biển quanh năm nên rùa biển có hình dạng giống cá, giúp giảm ma sát và lực cản trong nước, giúp chúng bơi nhanh và dễ dàng hơn.
Nhưng đồng thời, chúng cũng mất khả năng “thu nhỏ”. Ở biển, vảy trên đầu và tay chân của chúng về cơ bản có thể tự bảo vệ chúng, nhưng trên cạn thì vô dụng.
Vì vậy, không thể có chuyện báo đốm “cắn thủng mai rùa” để giết rùa biển. Báo đốm chỉ có thể tấn công khi rùa biển đang trong thời kỳ sinh sản dễ bị tổn thương nhất và để lộ nhiều sơ hở nhất.
Tóm lại, trong thế giới tự nhiên, không một loài động vật nào có thể tấn công trực tiếp vào mai rùa.
Cơn ác mộng của các chuyên gia
Ở châu Á, có một loại rùa có thể gọi là bậc thầy tối thượng của chiến thuật “rút lui phòng thủ”. Chúng thuộc chi Cuora hay còn gọi là rùa hộp châu Á.
Từ bức ảnh trên, bạn cũng có thể thấy, khi chú rùa này vào chế độ phòng thủ, các chi và đầu sẽ hoàn toàn thu vào trong mai tạo thành một “quả bóng” gần như bất khả chiến bại.
Hình thức “phong tỏa toàn diện” này rất giống với khả năng cuộn tròn thành quả bóng của tatu chín đai. Vảy cứng của tatu chín đai thậm chí còn mạnh đến mức có một vài trường hợp nẩy đạn “giết” người.
Tatu chín đai của Brazil.
Nhưng theo quan điểm sinh học, mai rùa và áo giáp tatu là hai mô hình khác nhau.
Áo giáp của tatu là một mảng xương vôi hóa hình thành do quá trình hóa da, tương tự như lớp giáp vảy trên lưng cá sấu. Mai rùa được cấu tạo bởi một lớp giáp lưng và một lớp giáp bụng. Lớp mai lại được chia thành 2 lớp: lớp trong và lớp ngoài, lớp trong thực sự là bộ xương của nó – bao gồm khung xương và xương sườn. Lớp ngoài được cấu tạo bởi lớp sừng hoặc lớp da dai có nguồn gốc từ biểu bì.
Hai lớp cấu trúc so le nhau càng làm tăng độ vững chắc cho toàn bộ mai rùa. Nếu áo giáp tatu và cá sấu dường như được bao phủ bởi một lớp áo giáp dây xích, thì mai rùa là một phiên bản nâng cao của “áo giáp dạng chuỗi và tấm” với cấu trúc nhiều lớp từ trong ra ngoài.
Tuy nhiên, các nhà khoa học tập trung nhiều hơn vào việc nghiên cứu các đặc tính cơ học của cấu trúc và các ứng dụng sinh học của mai rùa.
Một bí ẩn khác mà các nhà nghiên cứu rất quan tâm là quá trình tiến hóa của mai rùa.
Trong lịch sử lâu đời của trái đất, loài rùa được tiến hóa từ những loài nào? Yếu tố nào đã thúc đẩy cấu trúc phức tạp của mai rùa được hoàn thiện dần như ngày nay? Đây là một câu hỏi mà các nhà động vật học và khảo cổ học rất mong muốn được giải đáp.
Từ rùa khổng lồ đến rùa nước ngọt nhỏ, trong quá trình hàng trăm triệu năm, loài rùa đã sinh ra vô số chi “thần kỳ”.
Ngày nay, các nhà khoa học chỉ có thể nghiên cứu với các hóa thạch.
Nhưng hơn 100 năm khám phá khảo cổ học đã khiến các nhà khoa học ngày càng hoang mang về loài rùa này. Bởi một số khám phá lớn về hóa thạch rùa cổ đã hoàn toàn “tát” vào kết luận của các nghiên cứu trước đó.
Ví dụ, vào năm 1887, một hóa thạch cổ sinh vật 200 triệu năm tuổi được phát hiện ở Đức, sinh vật cổ đại có tên là “Proganochelys” này đã phát triển hoàn chỉnh một chiếc mai lưng nên các nhà khoa học đoán nó là tổ tiên của loài rùa.
Và bởi vì hộp sọ của nó có một vùng thái dương hoàn chỉnh, rùa cạn được xếp vào phân lớp Aura (một nhóm có màng ối với hộp sọ không có khoang thái dương).
Tuy nhiên, một hóa thạch có tên Eunotosaurus cũng được khai quật ở Nam Phi. Hóa thạch 260 triệu năm tuổi này cho thấy các chi, nón và xương sườn của nó đang trong quá trình phát triển dài và rộng. Đây là một con rùa đang trong quá trình phát triển.
Tuy nhiên, hóa thạch này có cả hốc thái dương trên và dưới trong hộp sọ của nó, vì vậy cả Eunotosaurus và rùa nên được xếp vào loại tảo cát (phân lớp Diopter). Nhưng theo kiến thức khoa học sinh học hiện nay, khó có một sinh vật nào có thể thuộc các phân lớp Không Tia và Hai Tia cùng một lúc.
Hộp sọ (trên) và sau đầu (dưới cùng).
Ngoài ra, có những phát hiện mâu thuẫn về các vấn đề dưới nước và trên cạn của rùa.
Hiện nay, dựa vào kiểu thở, kiểu di chuyển và cấu tạo phần mai bụng của rùa, các chuyên gia suy luận rằng rùa có nguồn gốc từ động vật sống dưới nước, sau đó lên cạn và phát triển. Nhưng theo các hóa thạch rùa Trias được khai quật, các nhà khoa học nhận thấy chúng đều nằm trong địa tầng lục địa.
Có rất nhiều khám phá khảo cổ học và những kết luận khoa học khó giải thích giống nhau, những phát hiện nghiên cứu trái ngược này đã khiến nguồn gốc của loài rùa trở thành nỗi hoang mang và ác mộng chung cho các nhà khoa học. nghiên cứu trong hơn 100 năm. Do đó, các chuyên gia vẫn đang nỗ lực khai quật thêm nhiều hóa thạch và tiến hành các phân tích, nghiên cứu nâng cao hơn để có được câu trả lời hợp lý.
(Nguồn: Thepaper)
