Tin nhanh

Chuyển giới có thể là một thuật ngữ mới, nhưng hiện tượng một người thể hiện bản dạng giới khác với giới tính mà họ sinh ra vẫn luôn tồn tại.

Theo ước tính dựa trên các nghiên cứu trên thế giới, cộng đồng người chuyển giới chiếm khoảng 0,3-0,5% dân số, đây không phải là một con số lớn nhưng cũng không phải là nhỏ. Nhưng hàng chục năm nay, người chuyển giới vẫn vô hình, không biết trước pháp luật, và trong đời sống xã hội, người chuyển giới thường được gọi là nhóm đồng tính nam bằng những từ ngữ phân biệt đối xử chứ không phải theo định nghĩa khoa học rõ ràng.

Khác với người đồng tính, người chuyển giới nhận thức bản thân và bộc lộ bản thân từ rất sớm, khiến họ bị gia đình, trường học cách ly, chối bỏ, bạo lực và cuối cùng là cơ hội giáo dục. lựa chọn nghề nghiệp thấp, hạn chế. Nhiều người chuyển giới dường như đang phải sống “ngoài vòng pháp luật”, vì họ không có thẻ căn cước, không sử dụng tên khai sinh và không được công nhận giới tính thực sau những ca phẫu thuật mạo hiểm ở Thái Lan.

Khi Quốc hội khóa 13 thông qua Bộ luật Dân sự vào tháng 11/2015, ghi nhận quyền chuyển đổi giới tính ở Việt Nam tại Điều 37, cộng đồng người chuyển giới đã vỡ òa trong niềm vui, phấn khởi và hy vọng. Họ xuống đường và giơ biển “Cảm ơn Quốc hội” dọc đường xe ô tô chở các đại biểu.

Năm 2016, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 243 trong đó nêu rõ “Bộ Y tế nghiên cứu, đề xuất xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật về chuyển đổi giới tính”, thời gian thực hiện trong năm 2016-2017. Năm 2021, Thủ tướng Chính phủ lại ban hành Quyết định 2114, nhắc lại nhiệm vụ này với mốc thời gian mới là 2022-2024. Tuy nhiên, Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023 của Quốc hội vẫn còn thiếu dự án luật này, mặc dù Bộ Y tế đã hoàn thiện hồ sơ Luật chuyển đổi giới tính để đưa vào các dự thảo nghị định, thông tư.

Hai trở ngại lớn nhất đã cản trở dự thảo là xác định “ai là người chuyển giới” và liệu có nên ưu tiên lập pháp luật cho một nhóm nhỏ hay không.

Dự thảo đề xuất rằng một người không cần phải phẫu thuật hoàn toàn để thay đổi giới tính của họ trên giấy tờ. Trong khi đó, nhiều ý kiến ​​cho rằng khó dựng rào cản, hạn chế thấp nhất những trường hợp “hiểu nhầm, hiểu nhầm”, thậm chí “lợi dụng” chuyển giới để trốn tránh nghĩa vụ. hoặc hưởng lợi từ quan hệ tình dục mới. Những lo ngại này là dễ hiểu, nhưng không thực tế, bởi với những quy định chặt chẽ như trong dự thảo về giám sát y tế, chứng nhận tâm lý và điều trị hormone, không dễ để một người “nay mai mốt, mai mốt”.

Dự thảo cũng đề xuất người chuyển giới nam nếu vẫn giữ tử cung và mang thai thì vẫn được hưởng chế độ thai sản. Điều này cũng khó hiểu, nhưng nó có cả cơ sở thực tế và lý thuyết. Năm 2020, Minh Khang (chuyển giới nam) và Minh Anh (chuyển giới nữ) yêu nhau và quyết định có với nhau một đứa con. Minh Khang mang bầu vì chưa phẫu thuật cắt tử cung. Việc mang thai được bác sĩ tư vấn và theo dõi, kết quả là đứa con đầu lòng của cả hai đều khỏe mạnh. Minh Khang là mẹ ruột, nhưng là cha trong gia đình.

Có lần tôi tham gia buổi tư vấn của chuyên gia, có người nói rằng “không thể chấp nhận kiểu nửa chừng như thế này, muốn là nam thì phải hoàn toàn là nam, muốn là nữ thì phải hoàn toàn là nữ”. Tôi có phản hồi rằng khái niệm này không đúng cả về mặt y học và xã hội. Phẫu thuật chuyển giới là một thuật ngữ phổ biến, về mặt y học có các biện pháp can thiệp như triệt sản, tái tạo bộ phận sinh dục, điều trị hormone và phẫu thuật thẩm mỹ. Một người dù có phẫu thuật thẩm mỹ “hoàn chỉnh” đến đâu cũng không làm thay đổi cấu trúc gen, nhiễm sắc thể giới tính nên cần phải “phẫu thuật 100%” mà chỉ là định hình những thứ bên trong. ngoài.

Bản thân những người không chuyển giới cũng có những đặc điểm rất đa dạng: nam bị tai nạn mất tinh hoàn, nữ phải phẫu thuật cắt bỏ vú vì ung thư, nam có giọng cao, nữ có giọng the thé. râu … không làm họ mất quyền được sống và được công nhận là nam hay nữ. Chúng ta không hỏi nhau thông tin về DNA hoặc nhiễm sắc thể trong giao tiếp hàng ngày, vì vậy không cần thiết phải biết bộ phận sinh dục của một người để có thể coi họ là giới tính tự xác định của họ. .

Chuyển giới là một quá trình, với những thay đổi về mặt xã hội, y tế và luật pháp mà không phải người chuyển giới nào cũng thực hiện theo các bước đầy đủ, tuần tự. Họ có thể không muốn phẫu thuật, vì lý do kinh tế, sức khỏe hoặc gia đình, nhưng vẫn cần được pháp luật thừa nhận giới tính mà họ mong muốn.

Trong buổi tọa đàm đầu tiên về người chuyển giới mà tôi đề cập ở đầu bài viết, Tiến sĩ Trần Thật, Nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp luật Hành chính, sau khi nghe những chia sẻ của những người chuyển giới đã thốt lên: “Cần phải trả lại tên cho bạn”. ngụ ý rằng danh tính của người chuyển giới là “tài sản” của họ, và nhà nước có nghĩa vụ công nhận và bảo vệ sự thật đó.

Tính đến nay đã 82 tháng, hai kỳ họp Quốc hội kể từ khi Bộ luật Dân sự 2015 được thông qua, quyền của người chuyển giới vẫn là “quyền bị đình chỉ”. Bảy năm kể từ ngày người chuyển giới suýt chạm tay vào ước mơ, bao nhiêu lần tiêm hormone mà không cần chăm sóc y tế trên khắp Việt Nam, bao nhiêu chuyến du lịch một mình đến Thái Lan đang được lên kế hoạch. xếp sau đại dịch? Mỗi người chuyển giới đều có gia đình, bạn bè và đồng nghiệp, và luật pháp về chuyển giới ảnh hưởng đến tất cả mọi người, không chỉ của riêng họ.

Lương Thế Huy