Với cấu trúc địa hình, tiểu khí hậu phù hợp cho cây sắn phát triển, nhiều năm qua các huyện miền núi đã có giải pháp mở rộng diện tích trồng sắn. Đến nay, người dân trong tỉnh đã trồng trên 13.500 ha bằng các giống KM 94, KM 140 cho năng suất 18-20 tấn / ha, qua đó từng bước đáp ứng nhu cầu của các nhà máy chế biến tinh bột sắn trong vùng. khu vực tỉnh.
Người dân xã Xuân Hòa (Thu Xuân) thu hoạch sắn niên vụ 2021-2022.
Tuy nhiên, đến nay vùng nguyên liệu sắn mới đáp ứng được 60% công suất cho 6 nhà máy chế biến tinh bột sắn. Các nhà máy phải mua sắn từ các tỉnh khác, kể cả Lào. Nguyên nhân là do vùng nguyên liệu sắn còn bị chia cắt, manh mún, hình thức sản xuất chủ yếu là hộ gia đình, trình độ thâm canh cũng như khả năng đầu tư cho cây sắn còn hạn chế dẫn đến năng suất, chất lượng. Cây sắn nguyên liệu thấp, chưa phát huy được hiệu quả kinh tế. Bên cạnh đó, việc phát triển sắn nguyên liệu thời gian qua chưa được quan tâm đúng mức, hầu như chưa có chính sách phát triển sắn nguyên liệu khiến cây sắn gần như “lép vế” so với nhiều loại cây trồng khác. Đáng chú ý, vài năm trở lại đây, trên nhiều diện tích trồng sắn nguyên liệu đã xuất hiện dịch bệnh khảm vi rút trên sắn, ảnh hưởng không nhỏ đến năng suất, chất lượng sắn nguyên liệu.
Để đảm bảo nguồn nguyên liệu sắn cho hoạt động chế biến, những năm qua, đã có một số nhà máy chế biến tinh bột chủ động đầu tư phát triển vùng nguyên liệu, như: Công ty TNHH Chế biến Nông lâm sản Như Xuân đầu tư vào liên kết, bao tiêu sản phẩm cho 5.000 ha sắn của người dân các huyện Như Xuân, Thường Xuân, Nông Cống, Triệu Sơn. Để đồng hành cùng người trồng sắn, công ty đã đầu tư trước vật tư, phân bón, công chăm sóc; chuyển giao kỹ thuật trồng và chăm sóc cho người dân; đồng thời ký hợp đồng tiêu thụ sắn tươi theo hướng điều chỉnh giá cả thị trường, hài hòa lợi ích của người dân và doanh nghiệp. Hay đơn cử như Nhà máy chế biến tinh bột sắn Phúc Thịnh đầu tư liên kết sản xuất, tiêu thụ 3.000 ha sắn tại vùng thâm canh huyện Ngọc Lặc. Tuy nhiên, vùng nguyên liệu sắn vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu chế biến.
Theo ông Nghiêm Minh Tiến, Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Sắn Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Chế biến Nông lâm sản và Vật tư nông nghiệp Phúc Thịnh, để phát triển vùng nguyên liệu sắn một cách bền vững, có năng suất. Chất lượng cao, góp phần xóa đói, giảm nghèo cho đồng bào dân tộc thiểu số vùng dự án, ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn của tỉnh cần có những giải pháp như: Quy hoạch ngắn hạn và tầm nhìn dài hạn về cây sắn và xác định cây sắn là cây chủ lực của quốc gia, trong theo đúng tinh thần Thông tư số 37, ngày 25/12/2018 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Có chính sách, chương trình cụ thể về giống, bảo vệ thực vật và các biện pháp phòng, chống dịch bệnh cho cây sắn. Ngoài ra, đưa các giống mới có năng suất cao, kháng bệnh vào trồng, từng bước chuyển giao thay thế các giống cũ. Các địa phương có nhà máy chế biến tổ chức cho nhà máy ký hợp đồng liên kết sản xuất nguyên liệu với các tổ chức, cá nhân trồng sắn để ổn định vùng nguyên liệu sạch bệnh gắn với chế biến. Cùng với đó, tỉnh cần quan tâm đầu tư cải tạo, nâng cấp cơ sở hạ tầng vùng sản xuất sắn nguyên liệu. UBND các huyện chỉ đạo các xã, thị trấn, các ngành liên quan phối hợp với nhà máy quản lý tốt vùng nguyên liệu trên địa bàn, kiên quyết không để xảy ra tình trạng tranh chấp nguyên liệu …
Bài và ảnh: Vũ Khắc
