Từ một loại cây dại, những năm gần đây, cây sơn tra đã trở thành loại cây có lợi kép, vừa cho trái ngon, vừa giữ rừng, bảo vệ đất, mang lại nguồn thu nhập, góp phần thay đổi cuộc sống của người dân. người dân vùng cao ở đây.
Cây sơn tra theo tiếng Mông gọi là chi-to-di, tiếng Thái là jack-pocket, trong tiếng phổ thông được biết đến với cái tên quen thuộc: Táo mèo. Đây là loại cây được trồng chủ yếu ở các huyện vùng cao Sơn La như Thuận Châu, Mường La, Bắc Yên, nơi quanh năm mây mù bao phủ, độ ẩm cao, nhiệt độ thấp. Cây sơn tra bắt đầu cho thu hoạch quả từ cuối tháng 8 đến cuối tháng 10 hàng năm, mang hương vị đặc trưng của vùng núi Tây Bắc và từng bước làm thay đổi cuộc sống của người dân nơi đây.
Gần một tháng nay, trái chín đỏ Sơn tra của gia đình anh Mùa A Sử, ở thôn Háng Chò, xã Xím Vàng, huyện Bắc Yên luôn tấp nập, nhộn nhịp. Anh Sự cho biết, gia đình có hơn 10 ha sơn tra, cách đây 5 năm, khi sơn tra bắt đầu cho thu hoạch, đời sống gia đình anh cải thiện rõ rệt.
“Trước đây, tôi không có kỹ thuật, không biết trồng cây, chỉ làm ruộng, không có tiền, nhà nghèo, kinh tế thấp; sau này tôi trồng cây ăn quả, trồng cây táo sơn tra; Đến nay đã thu hoạch được 5 năm, mỗi năm từ 5 – 10 tấn trở lên, cả vụ thu được 30 – 40 triệu đồng trừ chi phí, dùng số tiền đó để phục vụ gia đình và cho con đi học… ”- ông .Mùa A Sự chia sẻ.
Ai đã từng đến Sơn La và thưởng thức hương vị sơn tra sẽ không bao giờ quên; Dưới lớp da màu vàng chanh hoặc rám nắng là những miếng sơn tra có mùi thơm đặc trưng, vị chát, chua ngọt. Quả sơn tra khô thái lát cũng là một vị thuốc đông y, có tác dụng chữa một số bệnh về đường tiêu hóa, cao huyết áp, mất ngủ, tiểu đường. Thời gian gần đây, loại quả này đang được nhiều công ty thu mua để chế biến nước ép, rượu, mứt …
Từ chỗ tự nhiên trong rừng già, Sơn tra hiện đang được người dân vùng cao cải tạo, chăm sóc theo kỹ thuật, trở thành cây đa tác dụng, giúp giữ đất, giữ rừng, góp phần xóa đói, giảm nghèo. cho người thân.
Anh Sồng A Long, ở xã Làng Chếu, huyện Bắc Yên cho biết: “Gia đình tôi có 1 ha trồng táo, được cán bộ xã hướng dẫn, chỉ đạo nên cây cho quả đồng đều. Loại cây này rất có lợi, vừa thu hoạch vừa bán, vừa giữ được rừng cho xã, gia đình tôi cũng kiếm thêm được tiền nên sẽ cố gắng trồng nhiều hơn nữa ”.
Bắc Yên là địa phương có khí hậu, thổ nhưỡng rất thích hợp cho cây sơn tra sinh trưởng, đặc biệt là các xã vùng cao như Tà Xùa, Làng Cửu, Xím Vàng, Hang Chú, Háng Đồng. Toàn huyện hiện có gần 2.600 ha, trong đó, khoảng 1.530 ha cho thu hoạch, sản lượng ước đạt khoảng 1.900 tấn / năm. Nhiều năm qua, chính quyền nơi đây đã tăng cường hướng dẫn, hỗ trợ kỹ thuật cho người trồng sơn tra; tăng cường xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường gắn với tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp nghiên cứu, xây dựng chuỗi sản xuất, bảo quản sơn tra tại địa phương.
Giàng A Nếnh, Chủ tịch UBND xã Xím Vàng, huyện Bắc Yên cho biết: Sau 2 năm bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, đến nay, việc tiêu thụ sơn tra đã dần ổn định trở lại, đảm bảo thu nhập. cho người thân.
“Xim Vàng chủ yếu là cây lúa và cây sơn tra, cây sơn tra rất quan trọng đối với người dân Xím Vàng và là nguồn thu nhập đáng kể giúp xóa đói giảm nghèo cho bà con. So với những năm xảy ra dịch bệnh Covid-19, năm nay việc tiêu thụ bớt khó khăn hơn rất nhiều, thương lái vào tận nơi, thu mua cả vườn; Nếu năm ngoái giá bán chỉ 2.7000 đồng / kg thì năm nay đã tăng lên 6.000 đồng / kg… ”- anh Giàng A Nếnh cho biết.
Không ai nhớ rõ cây sơn tra có từ bao giờ, chỉ biết rằng loài cây này đã gắn liền với đời sống của đồng bào dân tộc Mông ở huyện vùng cao Bắc Yên. Không chỉ là một loại quả ngon của núi rừng, sơn tra còn là một vị thuốc quý và đang được chế biến thành nhiều sản phẩm độc đáo. Người dân vùng cao mong muốn cấp ủy, chính quyền và các HTX, doanh nghiệp quan tâm hơn nữa trong việc kết nối, tiêu thụ sản phẩm sơn tra, góp phần tạo động lực xóa đói, giảm nghèo cho người dân. Cao nguyên.
