Viêm khớp dạng thấp là một bệnh tự miễn mãn tính ảnh hưởng đến nhiều khớp trong cơ thể và có thể gây tàn phế nếu không được điều trị.
Viêm khớp dạng thấp (RA) là một bệnh tự miễn mãn tính do tổn thương màng hoạt dịch của khớp. Nó xảy ra khi hệ thống miễn dịch, chịu trách nhiệm bảo vệ cơ thể chống lại sự tấn công của vi khuẩn và vi rút, bị trục trặc và tấn công các mô khỏe mạnh trong cơ thể. Kết quả là viêm bao hoạt dịch khiến các khớp sưng, nóng, đỏ và đau.
RA là bệnh thường gặp ở phụ nữ hơn nam giới, thường xảy ra ở tuổi trung niên, kèm theo các dấu hiệu lâm sàng và xét nghiệm rõ ràng. Nó thường ảnh hưởng đến các khớp đối xứng trên cơ thể, chẳng hạn như cả bàn tay, cổ tay hoặc đầu gối. Đây là điều phân biệt RA với các loại viêm khớp khác. Các dấu hiệu và triệu chứng có thể khác nhau tùy thuộc vào bộ phận cơ thể bị ảnh hưởng.
Bàn tay và cổ tay
Viêm khớp dạng thấp thường bắt đầu ở các khớp nhỏ của ngón tay, bàn tay, cổ tay. Bệnh có thể làm tổn thương các khớp và gây ra một số dạng biến dạng bàn tay như: nổi cục dưới da gần khớp, tràn dịch khớp, cứng khớp khiến cử động khó khăn hoặc suy giảm chức năng, trật khớp cổ tay.
Một biến dạng đặc trưng khác của bệnh viêm khớp dạng thấp là “bàn tay gió”, trong đó các ngón tay nghiêng về phía ngón út.
RA phổ biến ở phụ nữ hơn nam giới, thường ở tuổi trung niên. Hình ảnh: Shutterstock
Mắt cá chân và bàn chân
Ước tính khoảng 90% những người bị RA sẽ xuất hiện các triệu chứng ở bàn chân và mắt cá chân vào một thời điểm nào đó. Chúng cũng nằm trong số các khớp nhỏ có thể bị ảnh hưởng sớm khi bệnh tiến triển. Các vấn đề cụ thể do RA ở bàn chân và mắt cá chân phụ thuộc vào các khớp liên quan.
Mắt cá chân: Triệu chứng ban đầu của bệnh liên quan đến mắt cá chân là đau khi đi bộ lên xuống dốc hoặc cầu thang.
Khu vực gót chân: Triệu chứng đầu tiên của RA ở mu bàn chân là đi lại khó khăn trên các bề mặt bất thường, chẳng hạn như địa hình gồ ghề hoặc sỏi. Đau phổ biến nhất ở bên ngoài bàn chân. Về sau, sự di chuyển của xương có thể dẫn đến một biến dạng gọi là bàn chân bẹt, bao gồm đau ở vòm bàn chân, bên trong mắt cá chân hoặc bên ngoài mắt cá chân.
Midfoot: Các dây chằng hỗ trợ vòm bàn chân có thể bị suy yếu do RA, khiến vòm bàn chân bị sụp xuống. Điều này thường làm cho các ngón chân hướng ra ngoài và cũng có thể dẫn đến một vết sưng lớn trong vòm.
Ngón chân trước, ngón chân: RA có thể gây sưng đau ở gốc ngón chân cái và ngón chân cong vĩnh viễn, được gọi là ngón chân búa hoặc ngón chân móng vuốt. Dị tật này không chỉ gây khó khăn trong việc đi lại mà còn khiến người bệnh khó đi giày.
Vai
Khớp vai có thể là khớp sớm bị ảnh hưởng bởi bệnh viêm khớp dạng thấp trên cơ thể. Nghiên cứu cho thấy chức năng vai bị suy giảm đáng kể trong 18 tháng đầu của bệnh.
Các triệu chứng đặc trưng cho RA ở vai bao gồm: giảm sức mạnh cơ vai, suy giảm cử động vai và cánh tay, và đau vai. Những triệu chứng này có thể có tác động lớn đến mức độ hoạt động và khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày.
Khuỷu tay
Các nghiên cứu cho thấy khuỷu tay có liên quan đến 20-65% các trường hợp viêm khớp dạng thấp. Các triệu chứng mà RA gây ra ở khuỷu tay có thể bao gồm: đau, sưng, bất ổn chung …
Nếu thuốc và các phương pháp điều trị khác không kiểm soát được các triệu chứng ở khuỷu tay, bạn có thể cân nhắc phẫu thuật. Hầu hết các bursa được loại bỏ nội soi. Nếu không thành công, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật thay thế khuỷu tay.
Khớp hông
RA có thể ảnh hưởng đến bất kỳ khớp nào, và bệnh càng nặng thì càng ảnh hưởng nhiều đến khớp. Khi tác động vào các khớp chịu trọng lượng của cơ thể như cơ hông, khớp gối, cổ chân sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến khả năng vận động.
Các triệu chứng đặc trưng cho RA ở hông bao gồm: đau nhức ở háng, mông, đùi ngoài hoặc đầu gối; đau ở hông khiến việc đi lại khó khăn; Cơn đau tồi tệ hơn sau khi ngồi hoặc ngủ nhưng cơn đau cải thiện khi cử động.
Phẫu thuật thay khớp háng có thể giảm đau, phục hồi chức năng và điều chỉnh các tổn thương và biến dạng khớp ở những người bị RA. Thay khớp cũng được áp dụng cho các khớp khác, chẳng hạn như vai, cổ tay và mắt cá chân, nhưng được sử dụng phổ biến nhất cho hông và đầu gối.
Khớp gối
Khớp gối là khớp lớn nhất và khỏe nhất trong cơ thể, được tạo thành từ xương đùi, xương chày (xương ống chân) và xương bánh chè. Khi khu vực bị tổn thương do RA, người bệnh có thể bị đau dữ dội, sưng và cứng, đặc biệt là sau vài giờ không hoạt động. Các triệu chứng khác có thể bao gồm: khó gập và / hoặc duỗi thẳng đầu gối, đầu gối “khóa cứng” khi đi bộ, nghiến răng, lách cách hoặc tiếng kêu cót két khi đi bộ, đầu gối yếu hoặc đi lang thang.
Những bệnh nhân bị tổn thương và biến dạng khớp gối có thể được điều trị bằng phẫu thuật thay khớp gối.
Ngoài những biểu hiện trên, viêm khớp dạng thấp là một bệnh viêm toàn thân nên còn có thể ảnh hưởng đến các bộ phận khác của cơ thể bao gồm: tim, phổi, thần kinh, hàm, thận (tuy hiếm gặp). Những người bị RA có nguy cơ mắc bệnh tim mạch vành cao hơn so với dân số chung.
Đến nay, y học vẫn chưa tìm ra nguyên nhân chính xác gây ra bệnh viêm đa khớp dạng thấp, mặc dù có nhiều ý kiến cho rằng bệnh xuất hiện do yếu tố di truyền. Mặc dù gen không trực tiếp gây bệnh, nhưng gen làm cho một người dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố môi trường, chẳng hạn như nhiễm một số loại vi rút và vi khuẩn gây RA.
Nếu không được điều trị, bệnh nhân RA có nguy cơ cao bị tàn phế và tổn thương nhiều cơ quan trong cơ thể. Các phương pháp điều trị viêm khớp dạng thấp phổ biến bao gồm dùng thuốc, nghỉ ngơi, tập thể dục và phẫu thuật để sửa chữa các tổn thương ở khớp. Việc chỉ định phương pháp nào cho bệnh nhân sẽ phụ thuộc vào một số yếu tố như tuổi tác, sức khỏe tổng quát, tiền sử bệnh, mức độ bệnh.
Viêm khớp dạng thấp không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng có thể kiểm soát được triệu chứng. Vì vậy, khi xuất hiện các dấu hiệu của bệnh, nên đi thăm khám kịp thời để được chẩn đoán chính xác và có phác đồ điều trị phù hợp.
Anh ngọc (Theo Sức khỏe rất tốt)
