Thế là họa sĩ Trịnh Tú rời xa cõi tạm. Ông mất lúc 23 giờ 36 phút ngày 10 tháng 8 năm 2022.
Đối với thế hệ của ông, tuổi thọ như vậy cũng không có gì đáng phàn nàn, nhưng bạn bè dù biết ông bệnh nặng đã lâu vẫn không khỏi tiếc nuối.
Họa sĩ Trịnh Tú sinh năm 1949 tại Hà Nội trong một gia đình danh họa. Cha của anh, Trịnh Hữu Ngọc là một họa sĩ tốt nghiệp trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương. Ông lão thành công cả trong nghệ thuật hội họa và là một nhà sáng chế đồ nội thất từ thời Pháp thuộc. Bà cụ cũng là một họa sĩ đã nhiều năm dạy vẽ cho học sinh Hà Nội. Có thể nói, gia đình chính là cái nôi nuôi dưỡng tài năng nghệ thuật của anh từ khi mới lọt lòng. Nhưng rồi chiến tranh và những năm tháng bao cấp gian khổ đã không cho anh nhiều cơ hội để an tâm trau dồi nghệ thuật. Anh chỉ học hết cấp 3 tại trường Mỹ thuật Công nghiệp.
Với vốn liếng ít ỏi ấy, khi đi làm, anh phải dốc sức trau dồi bản thân và trở thành một họa sĩ giải phẫu bệnh luôn có mặt bên cạnh GS Tôn Thất Tùng nổi tiếng. Vị trí này không dành cho tất cả mọi người để chứng tỏ bản thân. Ngoài sự quan sát tỉ mỉ và mô tả các cơ quan bên trong, đây còn là những bức vẽ didactic đầy nghệ thuật. Đặc biệt là dưới sự đánh giá khắt khe của Giáo sư Tôn Thất Tùng.
Rời khỏi môi trường làm việc của ngành Y, anh có cơ hội làm quen lại với bộ môn nghệ thuật mà mình yêu thích thuở ban đầu. Mỹ thuật. Nhưng cuộc sống lúc này vẫn đeo bám anh như một định mệnh. Anh chuyển về công tác tại Báo Lao Động, làm biên tập viên mảng báo chí về nghệ thuật. Thỉnh thoảng tham gia vẽ một chút minh họa và viết bài cảm nhận để giới thiệu nghệ thuật. Đó là những công việc ít nhiều liên quan đến sở thích của tôi. Có thể nói, nền giáo dục thẩm mỹ của gia đình vẫn còn in sâu trong những nhận xét về nghệ thuật của ông.
Trinh Tú là người hòa đồng. Không chỉ ở thế hệ anh mà cả những thế hệ trước và sau anh vài chục năm tuổi. Truyền thông dân gian rất đáng quý. Nhiều người không biết rằng anh từng là cậu ấm con nhà giàu ở Hà Nội. Đi học bằng ô tô có tài xế mỗi ngày. Hầu hết người dân Hà Nội chỉ biết đến một người đàn ông trung niên gầy với cặp kính cận dày cộp. Quanh năm quần áo rách rưới, đạp xe trần trụi. Và một đặc điểm mà không ai có thể quên được ở con người ấy. Đó là trong túi không bao giờ có tiền.
Tuy nhiên, niềm đam mê chơi đàn của anh cũng ít ai sánh kịp. Nửa đêm gà trống gáy, muốn tìm bạn nhậu nhẹt chỉ có thể gọi điện cho Trinh Tú. Anh không ngại khỏa thân đạp xe hàng trăm km trong thành phố để có mặt. Dù có nhiều hiểu biết về các loại rượu tây đã được làm quen từ nhỏ nhưng anh không ngần ngại uống rượu quê lá chuối một cách rất chân thành.
Thích ăn chơi nhưng Trinh Tú là người sống có trách nhiệm. Bất cứ điều gì bạn bè hay công việc giao cho anh ấy, anh ấy thường cố gắng hoàn thành, nhưng hiếm khi trễ hẹn. Có một người bạn là chủ quán nhậu ở Sinh Từ đã mất cách đây mấy năm, bạn bè thân tín nhờ anh ta viết điếu văn và đọc điếu văn. Anh tụ tập bạn bè uống rượu thâu đêm tưởng nhớ người vừa nằm xuống. Và điếu văn vẫn được hoàn thành để kịp đọc vào sáng hôm sau. Tuy nhiên, khi đọc điếu văn, mọi người mới biết dư âm của cuộc rượu đêm qua vẫn còn đó, ông đã đọc sai một vài chữ. Đó là điều mà sau này anh rất hối hận.
Sự nghiệp hội họa của anh không được dày dặn. Thực ra mọi chuyện chỉ bắt đầu khi anh nghỉ hưu ở Báo Lao Động. Khi đó anh mới có thời gian và tiền bạc để tập trung vào đam mê thuở nhỏ của mình. Người xem không khỏi trầm trồ trước bảng màu trong trẻo và tươi sáng do một cụ già vẽ. Trong những lời ngưỡng mộ và khen ngợi có thể được đọc tiếc nuối.
Với họa sĩ Trịnh Tú, không khó để nhận ra nghệ thuật của anh bắt đầu từ ý thức. Qua nhiều năm làm báo và viết những bài phê bình ngắn trên báo, độc giả cũng xác định được rằng nhận thức về hội họa của anh rất mạch lạc. Nhiều nghệ sĩ trẻ đã dựa vào những đóng góp của anh để tự tìm hiểu và vạch ra con đường dẫn đến thành công.
Đây là một trường hợp vẽ tranh khá kỳ lạ. Bởi vì có rất nhiều họa sĩ ngày nay hoàn toàn không có ý tưởng hay óc thẩm mỹ cần thiết để hành nghề. Họ mải mê vẽ vời chỉ có hứng thú. Và hoàn toàn không biết rằng, tâm huyết với hội họa chỉ mới bắt đầu. Không có bức tranh thành công nào kết thúc bằng sự hào hứng nếu không chuẩn bị đầy đủ về mặt kỹ năng.
Tranh của Trịnh Tú cho ta một cái nhìn lạc quan về cuộc sống không chỉ bởi bảng màu nhẹ nhàng êm ái. Nó còn thu hút người xem ở cả thiết kế đơn giản và không lòe loẹt. Bố cục thiên về sự tĩnh lặng nhưng âm thầm đưa người xem đến những chuyển động nhịp nhàng tinh tế. Câu chuyện trong tranh thường mơ hồ, để lại trí tưởng tượng cho người xem.
Hóa ra độ ăn chơi của Trịnh Tú phần nào lý giải cho đàn ông phố cổ. Đó là một giao dịch, nhưng có một kết luận. Trời lạnh, nhưng lặng lẽ học …
Hà Nội 8.2022