Dải đất biên cương Nhi Sơn, Pú Nhi (Mường Lát) – nơi từng được mệnh danh là “thánh địa” của cây thuốc phiện, nay đã thành. Thay cho cây trồng này, bây giờ là những nương ngô, nương sắn, ruộng lúa tươi tốt. Cuộc sống đang “thay da, đổi thịt” từng ngày với đồng bào các dân tộc Mông, Dao, Thái …
Bộ đội biên phòng hỗ trợ dân bản nhận con nuôi để phát triển kinh tế.
Xe chúng tôi về biên giới khá sớm. Qua Cổng Trời xã Trung Lý khi sương mù còn phủ kín lối đi. Xe di chuyển chậm chừng chục cây số thì chạm đất Nhị Sơn, Pù Nhi. Hai xã này trước khi chia tách là một và cũng là vùng có biệt danh là “thủ phủ” cây thuốc phiện ở cực Tây xứ Thanh.
Trong ngôi nhà truyền thống của người Mông được cải tạo bằng bê tông cốt thép, ông Hồ Chu Ho, nguyên Trưởng bản Cà Nòi (xã Pù Nhi) giờ dậy sớm hơn mọi ngày. Với bộ quần áo sạch sẽ, da rắn chắc khỏe so với tuổi 60, ông Hộ vẫn nhớ như in một thời dân làng gắn bó với cây thuốc phiện. Đó là những năm 80, chủ nhà, người trồng cây thuốc phiện. Trong suy nghĩ của ông Hồ, từ khi trồng loại cây này, nhiều hộ dân cũng rời xa nếp sống du canh du cư, nai lưng rong ruổi khắp các khu rừng tìm đất trồng cây thuốc phiện. Không tìm được đất thì chặt rừng đi …
Vào mỗi mùa thu hoạch thuốc phiện (khoảng tháng 3 âm lịch), đứng từ “cổng trời” nhìn xuống là bạt ngàn một màu tím biếc của hoa anh túc. Mặc dù giá trị của nhựa cây thuốc phiện được bán với giá cao, từ 1 đến 2 triệu đồng / 1 kg nhưng đời sống của người dân nơi đây vẫn còn nghèo đói. Nghèo khó là điều tất yếu, nhiều gia đình nếu cha không hút thì con cháu cũng hút. Thuốc phiện bao vây làng.
Trước tác hại của cây thuốc phiện, Nghị quyết 06 của Chính phủ năm 1993 và sau đó là Chỉ thị 06 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng năm 1996, phong trào xóa bỏ cây thuốc phiện diễn ra quyết liệt. . Ông Lầu Già Pó, ở bản Pú Toong, xã Pú Nhi, nguyên là cán bộ xã lúc bấy giờ và sau này là Chủ tịch UBND xã Pú Nhi cho biết: “Cuộc chiến dẹp cây thuốc phiện lâu dài và gian khổ. nan. Đến nhà dân tuyên truyền về việc tiêu diệt loại cây nguy hiểm này, nhiều gia đình hiểu, đồng tình nhưng cũng không ít gia đình phản đối chủ trương, cho rằng bỏ cây thuốc phiện thì lấy gì ăn, lấy gì? cần bán, có tiền. Lấy gì để tiếp khách, chữa bệnh ”.
Ông Pó còn nhớ, trường hợp của anh Va Văn Di (ở bản Pù Ngua) là người hút thuốc phiện 15 năm. Từ một gia đình có của ăn của để trong làng, trong xã, gia đình ông Dĩ trở nên nghèo khó vì nghiện thuốc phiện. Thấy vợ con khổ, anh Dĩ kiên trì cai nghiện thành công, sau này được bà con tín nhiệm bầu làm cán bộ xã. Trường hợp của Di cũng giúp nhiều gia đình thay đổi cách nghĩ.
Rất nhanh chóng, ngay sau khi ban hành chủ trương xóa bỏ cây thuốc phiện, Đảng và Nhà nước ta đã có hàng loạt chính sách kịp thời, hỗ trợ bà con ổn định sản xuất thông qua các Chương trình 134, 30a … Hỗ trợ bà con giống cây trồng, con giống; hỗ trợ hộ nghèo làm nhà ở; kéo điện, làm đường, trường, trạm, … Từ đó, giúp người dân “đoạn tuyệt” với cây thuốc phiện một cách bền vững.
Đưa chúng tôi đi thăm bản, ông Pó và ông Hồ vui mừng kể về những đổi thay của bản Cà Nọi cũng như xã Pù Nhi hôm nay. Từ 75 hộ, nay thôn Cà Nòi đã tăng lên 145 hộ. Trong làng không ai trồng cây thuốc phiện, không ai nghiện cây thuốc phiện. Giờ đây, người dân được cán bộ, bộ đội biên phòng xã quan tâm hỗ trợ con giống, cây trồng, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật để phát triển kinh tế, con em họ được đi học tiểu học. bức thư…
Nếu những năm trước, người dân trong thôn chỉ biết trồng ngô, trồng sắn thì nay nhiều gia đình cũng đã biết chuyển đổi cây trồng cho giá trị kinh tế cao. Thào Thị Định, ở bản Pù Toong, hồ hởi chỉ vào vườn mận của gia đình cho biết: “Giờ không ai trồng anh túc nữa mà chuyển sang trồng đào, mận. Nhà chúng tôi trồng gần 4ha mận. Vụ mận vừa rồi bán cho”. lãi hàng chục triệu đồng.
Chủ tịch UBND xã Pù Nhi Bùi Văn Nhân khẳng định: “Dù gặp khó khăn do địa hình, khí hậu nhưng nhờ sự nỗ lực, đoàn kết, đồng lòng của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Pù Nhi, thủ phủ của cây thuốc phiện ngày nay. đã phát triển mạnh mẽ. ” Ông Nhân dẫn chứng, từ vụ gieo trồng vừa qua, toàn xã đạt 708,5 ha, tổng sản lượng lương thực có hạt đạt 2.012,8 tấn. Hiện toàn xã có 14.721 con nuôi, trong đó có 768 con trâu, 1.924 con bò và 11.393 con gia cầm. Đến nay, thu nhập bình quân đầu người của xã đạt 17 triệu đồng / người / năm …
Riêng những diện tích trước đây là nơi trồng cây thuốc phiện, nay đã được xã xây dựng thành vùng chuyên canh cây mận, đào. Đây là hai loại cây trồng tiềm năng và chủ lực của địa phương. Mục tiêu của xã là có thương hiệu (hướng tới sản phẩm OCOP), có liên kết bao tiêu và được tiêu thụ tại các siêu thị, cửa hàng thực phẩm sạch …
Tối hôm đó, trong bữa cơm thân mật với ông Triệu Minh Xiết, Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Mường Lát, tôi được nghe ông kể nhiều về cây thuốc phiện, tác hại của việc làm nghèo người dân vùng biên cũng như chiến tranh. . loại bỏ thực vật này khỏi ý thức và cuộc sống. Ông Xiết cho rằng, chính tinh thần quyết liệt của chính quyền các cấp, bộ đội biên phòng, nhất là các Chương trình 134, 30a,… được triển khai nhanh chóng, kịp thời đã giúp ích cho bà con trong vùng. Việc “phá vỡ cực hạn” được thực hiện hoàn toàn bằng cây thuốc phiện.
Bài và ảnh: Đình Giang
